| تعداد نشریات | 286 |
| تعداد نشریات سازمان | 84 |
| تعداد شماره‌ها | 3,006 |
| تعداد مقالات | 33,642 |
| تعداد مشاهده مقاله | 44,578,991 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 31,682,417 |
بررسی تاثیر ویژگی‌های توپوگرافی و خاک بر گسترش آبکندهای جبههای در کاربری کشاورزی، مطالعه موردی: استان ایلام | ||
| مهندسی و مدیریت آبخیز | ||
| مقاله 5، دوره 5، شماره 1، اردیبهشت 1392، صفحه 31-40 اصل مقاله (836.56 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22092/ijwmse.2013.101771 | ||
| نویسندگان | ||
| بنفشه یثربی1؛ مجید صوفی* 2؛ سید خلاق میرنیا3؛ جهانگرد محمدی4 | ||
| 1دانشجوی دکتری، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت‌مدرس | ||
| 2استادیار، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس | ||
| 3دانشیار، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت‌مدرس | ||
| 4دانشیار، دانشکده پدولوژی، دانشگاه شهرکرد | ||
| چکیده | ||
| فرسایش آبکندی یک رخساره فرسایشی پر رسوب است که سهم عمدهای در تخریب اراضی دارد. در منطقه مورد مطالعه به‌دلیل توسعه فرسایش آبکندی در اراضی کشاورزی، این پژوهش با هدف بررسی تاثیر ویژگی‌های توپوگرافیک شامل شیب-مساحت و عوامل خاکی بر گسترش آبکندهای جبههای در حوزه آبخیز سیکان واقع در استان ایلام انجام شد. به این منظور تعداد 46 آبکند جبههای انتخاب و خصوصیات مورفومتریک مانند شیب و مساحت بالادست آبکند در محل‌های اولیه و فعلی به‌وسیله دستگاه موقعیت‌یاب جهانی و شیب‌سنج سانتو برداشت شد. دو نمونه خاک ترکیبی از حوضه بالادست، کف و دیوارههای آبکند برداشت شد. سپس با استفاده از ماتریس هم‌بستگی و رگرسیون دو متغیره به‌بررسی عوامل موثر پرداخته شد. در بررسی وابستگی عوامل مورفومتریک آبکندها نتایج ماتریس هم‌بستگی نشان داد که با افزایش میزان شیب بالادست بر ارتفاع بالاکند افزوده میشود و در نتیجه آبکندهایی با حجم بالاتر تشکیل می‌شوند. همچنین، نتایج حاکی از آن است که شاخص مساحت بالادست به‌مساحت آغازین آبکندها میتواند به‌عنوان شاخص مناسبی جهت تعیین مرحله توسعه آبکندهای جبههای استفاده شود و رابطه معکوسی با شاخص عرض/عمق، طول و حجم آبکندها دارد. رابطه شیب-مساحت در منطقه مورد مطالعه منفی بوده و با افزایش مساحت، مقدار شیب کاهش مییابد، مقدار نرخ کاهش برابر با 0.31 میباشد و میتوان عامل تشکیل بالاکند در منطقه مورد مطالعه را رواناب هورتونی دانست. آستانه توپوگرافی آبکندها در منطقه مورد مطالعه، حدود 0.40 میباشد و مقدار آستانه متوسط آغاز آبکندها در شیب 10 درصد حدود 0.50 هکتار که با کاهش شیب به حدود دو درصد، تا دو هکتار افزایش مییابد و آستانه بحرانی در شیب دو درصد حدود 0.70 هکتار میباشد. بررسی عوامل خاکی نشان میدهد که افزایش مقدار ماده آلی خاک تنها عاملی است که میتواند باعث افزایش مقدار آستانه تشکیل آبکندها شود و سایر عوامل خاکی نظیر بافت سبک خاک و افزایش شوری باعث افزایش حجم آبکند و در نتیجه افزایش میزان تولید رسوب میشود. نتایج رگرسیون‌های دو متغیره نشان میدهد که حجم آبکندها در سطح معنی‌دار یک درصد عاملی وابسته به عمل تعریض میباشد و عرض بالا به‌تنهایی 85 درصد از تغییرات حجم را تبیین می‌کند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| آستانه توپوگرافی؛ تخریب اراضی؛ حوزه آبخیز سیکان؛ خصوصیات مورفومتریک؛ عوامل خاکی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Assessment the impact of topographic and soil characteristics on bank gullies advancement in croplands, case study: Ilam province | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Banafsheh Yasrebi1؛ Majid Soufi2؛ Sayed Khalagh Mirnia3؛ Jahangard Mohamadi4 | ||
| 1PhD Student, Faculty of Natural Resources, Tarbiat Modares University, Iran | ||
| 2Assistant Professor, Agricultural and Natural Resources Research Center, Fars, Iran | ||
| 3Associate Professor ,Faculty of Natural Resources, Tarbiat Modares University, Iran | ||
| 4Associate Professor, Faculty of Pedology, Shahrekord University, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Gully erosion has an important role in land degradation producing much sediment. Due to development of gully erosion in crop lands of study area, this research deals with assessing the topographic characteristics of bank gullies and assess on effective soil factors controlling gullies advancement in Siekan watershed in Ilam province. For this purpose, 46 bank gullies were selected and morphometric characteristics like initial and advancement contributing area and slope as well were measured. Two compound soil samples were collected from top soil of contributing area and gullies walls then analyzed in the soil lab. Then database formed and effective factors on gullies advancement were recognized by correlation matrix and regression. Correlation matrix results revealed, the higher slope the higher head-cut and gullies volume. A-S relationship is negative and b is 0.31 that shows gullies formed by hortonian overland flow process. Topographic threshold is 0.04 and mean threshold in 10% slope is 0.05 ha and in 2% slope is 2 ha. Critical threshold in 2% slope is 0.07 ha. Correlation matrix showed that increase in gully advancement slope increases head–cut height and gully volume. The index of area of development/ area of initiation is suitable for gully development stage determination and it has negative relationship with gully length, volume and width/depth index. Increasing in soil organic matter cause an increase in topographical threshold, soil texture and electrical conductivity increase the gully volume. The effect of both topographical parameters and soil material characteristics on total eroded bank gully volume was integrated in multiple regression equations. The models based on all measured parameters explain 85% of the variation in gullies volume. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,632 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 778 |
||