ویژگی های رژیم بادی و پتانسیل حمل ماسه در ریگ سرخس

عباسی, حمیدرضا; کاشکی, محمدتقی; راهداری, محمدرضا; گوهردوست, آزاده; لطفی نسب اصل, سکینه

doi:10.22092/ijrdr.2020.122809.1753

تعداد نشریات	277
تعداد نشریات سازمان	76
تعداد شماره‌ها	2,002
تعداد مقالات	22,988
تعداد مشاهده مقاله	12,277,651
تعداد دریافت فایل اصل مقاله	9,946,320

	ویژگی های رژیم بادی و پتانسیل حمل ماسه در ریگ سرخس
تحقیقات مرتع و بیابان ایران
مقاله 15، دوره 27، شماره 2، تابستان 1399
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22092/ijrdr.2020.122809.1753
نویسندگان
حمیدرضا عباسی ¹؛ محمدتقی کاشکی²؛ محمدرضا راهداری ³؛ آزاده گوهردوست⁴؛ سکینه لطفی نسب اصل⁵
¹مربی پژوهشی، بخش تحقیقات بیابان، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
²استادیار پژوهشی، مرکزتحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، سازمان تحقیقات،آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایران
³استادیار، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تربت حیدریه، تربت حیدریه، ایران
⁴کارشناس ارشد پژوهشی، بخش تحقیقات بیابان، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
⁵استادیار پژوهش، بخش تحقیقات بیابان، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
چکیده
هدف از این پژوهش بررسی ویژگی‌های رژیم بادی و پتانسیل حمل ماسه در ریگ سرخس واقع در گوشه شمال شرقی کشور است. بر همین اساس با استفاده از داده های سرعت و جهت باد ساعتی (1395-1366) ایستگاه سینوپتیک سرخس (تنها ایستگاه موجود در محدوده)، پتانسیل حمل ماسه و پارامترهای مرتبط با روش فرایبرگر (1979) محاسبه شدند و تغییرات مکانی و زمانی انرژی بادهای فرساینده بررسی شد. نتایج حاصل از شکل شناسی ریگ سرخس نشان داده است که مقدار74 درصد % محدوده ریگ را پهنه ماسه ای (که 36 درصد آن تثبیت شده) و مابقی 26% را نبکازار تشکیل داده است. جهت باد غالب محدوده عمدتا شمال غربی است که رسوبات را از اراضی کشاورزی بویژه در فصل آیش و همچنین رسوبات رودخانه مرزی تجن مخصوصا در قسمت های خشکیده مئآندری برداشت و منتقل می کند. نتایج دوره ای (1395-1366) پتانسیل حمل ماسه نشان داد که انرژی باد ریگ سرخس (DP=193 , UDI=7/0) در کلاس کم قرار دارد که بیشترین میزان مقدار در مرداد ماه ( VU 3/28) و کمترین در آبان ( VU 6/5) است. روند تغییرات پتانسیل حمل ماسه بیانگر افزایش چشم گیر پتانسیل حمل ماسه در سال 1395 برابر ( VU 781)، در سال 1394 برابر ( VU 387) و در سال 1393 برابر ( VU 533) است. بر این اساس، توانایی دبی ماسه برای این محدوده در حدود 51/13 مترمکعب در واحد عرض برآورد گردید. بر اساس مشاهدات میدانی، فعالیت ماسه های روان از شمال و جنوب به سمت مرکز ریگ کاهش می یابد؛ بطوریکه در روستاهای یاس تپه و تام رسول در قسمت شمالی ریگ سرخس، گنبدلی در شمال غربی و روستاهای نوروز آباد، صمد آباد و چاله زرد در قسمت جنوبی میزان تحرک ماسه های روان بیشتر می باشد.
کلیدواژه‌ها
رژیم بادی؛ پتانسل حمل ماسه؛ فرایبرگر؛ ریگ سرخس
عنوان مقاله [English]
The Features of Wind's Regime and Sand Transport Potential in Sarakhs Erg
نویسندگان [English]
Hamidreza Abassi¹؛ mohammad kashki²؛ Mohammad Reza Rahdari³؛ azade gohardoust⁴؛ Sakineh Lotfi Nasab Asl⁵
¹Research Instructor, Desert research division, Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran.
²Assistant Professor , Agricultural and Natural Resources Research and Training Center of Khorasan Razavi, Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Mashhad, Iran
³Assistance Professor, Agriculture & Natural Resources Faculty, University of Torbat Heydarieh, Torbat Heydarieh, Iran
⁴Researcher, Desert research division, Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
⁵Assistant Professor, Desert research division, Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
کلیدواژه‌ها [English]
: wind regime, sand transport potential, Fryberger, Sarakhs Erg


مراجع

آمار تعداد مشاهده مقاله: 7

Journal Management System. Designed by sinaweb.

آمار

ویژگی های رژیم بادی و پتانسیل حمل ماسه در ریگ سرخس