حسین زاده, عسگر, معمری, مهدی, قربانی, اردوان, مصطفی زاده, رئوف, مفیدی چلان, مرتضی. (1402). تغییرات مکانی سیستمهای اجتماعی-بومشناختی با استفاده از ارزیابی چندمعیاره در شمال استان اردبیل. سامانه مدیریت نشریات علمی, (), -. doi: 10.30490/rvt.2023.360813.1501
عسگر حسین زاده; مهدی معمری; اردوان قربانی; رئوف مصطفی زاده; مرتضی مفیدی چلان. "تغییرات مکانی سیستمهای اجتماعی-بومشناختی با استفاده از ارزیابی چندمعیاره در شمال استان اردبیل". سامانه مدیریت نشریات علمی, , , 1402, -. doi: 10.30490/rvt.2023.360813.1501
حسین زاده, عسگر, معمری, مهدی, قربانی, اردوان, مصطفی زاده, رئوف, مفیدی چلان, مرتضی. (1402). 'تغییرات مکانی سیستمهای اجتماعی-بومشناختی با استفاده از ارزیابی چندمعیاره در شمال استان اردبیل', سامانه مدیریت نشریات علمی, (), pp. -. doi: 10.30490/rvt.2023.360813.1501
حسین زاده, عسگر, معمری, مهدی, قربانی, اردوان, مصطفی زاده, رئوف, مفیدی چلان, مرتضی. تغییرات مکانی سیستمهای اجتماعی-بومشناختی با استفاده از ارزیابی چندمعیاره در شمال استان اردبیل. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1402; (): -. doi: 10.30490/rvt.2023.360813.1501
تغییرات مکانی سیستمهای اجتماعی-بومشناختی با استفاده از ارزیابی چندمعیاره در شمال استان اردبیل
1گروه مرتع وآبخیزداری، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
2گروه علوم گیاهی و گیاهان داروئیی، دانشگاه محقق اردبیل، اردبیل، ایران
3گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
چکیده
یکی از الزامات توانمندسازی بهرهبرداران مرتع و برطرف کردن چالشهای اجتماعی، اقتصادی و بومشناختی، تحلیل روابط بهرهبرداران و محیط اطراف آنها است. رابطه دو طرفه و تعامل انسان و طبیعت که بهعنوان سیستمهای اجتماعی-بومشناختی شناخته میشوند. آسیبپذیری، تابآوری و ظرفیت سازگاری بهعنوان سه ویژگی مرتبط با سیستم اجتماعی-بومشناختی مشخص شده است. لذا، هدف از این پژوهش بررسی تغییرات مکانی سیستمهای اجتماعی-بومشناختی بر اساس معیارهای آسیبپذیری، تابآوری و ظرفیت سازگاری و اولویتبندی دهستانهای شمال استان اردبیل با استفاده از ارزیابی چندمعیاره میباشد. بر اساس هدف تحقیق و ابعاد مختلف سیستمهای اجتماعی-اکولوژیک زیرمعیارهای پژوهش انتخاب شد. در ادامه مقادیر زیرمعیارها با استفاده از نقشههای پایه، اطلاعات اقلیمی و نیز تهیه پرسشنامه بهدست آمد. با توجه به ماهیت متفاوت معیارها، مقادیر آنها در هر دهستان با استفاده از روش حداکثر استاندارد شد. در ادامه رویکردهای مختلف وزندهی در ارزیابی و اولویتبندی دهستانها به کار گرفته شد. نتایج نشان داد شاخص سیستمهای اجتماعی-بومشناختی دهستانهای دشت، لاهرود، قرهسو، مشگین غربی و مشگین شرقی در هر چهار حالت (با وزدهی یکسان، تاکید بر معیار آسیبپذیری، تاکید بر معیار تابآوری و تاکید بر معیار ظرفیت سازگاری) نسبت به سایر دهستانها وضعیت مطلوبتری دارند.
1Department of Range and Watershed Management, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran.
2Department of plant Science and Medicinal Plants, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran
3Faculty of Natural Resources, Department of Range and Watershed Management, Urmia university, Urmia, Iran.
چکیده [English]
Resolving social, economic and ecological challenges, analyzing the relationships between stakeholders and their surrounding environment is one of the requirements for empowering rangeland users. The interaction of humans and nature is defined as socio-ecological systems. Vulnerability, resilience and adaptive capacity have been identified as three characteristics related to the socio-ecological system. Therefore, the main aim of this research is to investigate the spatial changes of socio-ecological systems based on vulnerability, resilience and adaptation capacity criteria. Also, prioritization of the northern rural districts of Ardabil province using multi-criteria evaluation is another objective of the current study. Based on the purpose of the research and different dimensions of socio-ecological systems, the research sub-criteria were selected. In the following, the values of the sub-criteria were obtained using basic maps, climatic information and also questionnaire analysis. Due to the different nature of the criteria, their values in each rural district were standardized using the maximum method. Next, different weighting approaches were used in the evaluation and prioritization of rural districts. The results showed that the index of socio-ecological systems of Dasht, Lahrud, Qarasu, Western Meshgin and Eastern Meshgin rural districts in all four weighting approach conditions (with the same weighting, emphasis on vulnerability criteria, emphasis on resilience criteria and emphasis on adaptation capacity criteria) are more desirable compared to other rural districts.