- همه نشریات
- نشریات علمی سازمان تحقیقات، آموزش و ترویچ کشاورزی
- مجلات ترویجی سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی
- سایر نشریات سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی
- نشریات علمی انجمن ها
- علوم آب و خاک
- علوم اقتصاد و ترویج کشاورزی
- علوم جنگل, مرتع و آبخیزداری
- علوم دامی و شیلات
- علوم زراعی و باغی
- علوم گیاهپزشکی
- علوم مهندسی و مکانیزاسیون کشاورزی
- نشریات با زبان انگلیسی
- نشریات با زبان فارسی
- نشریات دانشگاه آزاد اسلامی
- نشریات علمی
پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 284 |
| تعداد نشریات سازمان | 83 |
| تعداد شماره‌ها | 2,644 |
| تعداد مقالات | 30,248 |
| تعداد مشاهده مقاله | 20,346,194 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 14,704,658 |
رفتارسنجی پارامترهای ریخت‌شناسی و بُعد فراکتال آبخیزها بر مؤلفه‌های رواناب و رسوب | ||
| پژوهش های آبخیزداری | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 30 شهریور 1402 | ||
| نوع مقاله: پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22092/wmrj.2023.362706.1546 | ||
| نویسندگان | ||
| علی طالبی* 1؛ محمد ملکشاهی2؛ حسین خورشیدی3؛ مهین کله هوئی4؛ سید هادی ابطحی5 | ||
| 1استاد گروه مرتع و آبخیزداری دانشگاه یزد | ||
| 2دانش‌آموخته کارشناسی‌ارشد مهندسی آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه یزد. | ||
| 3استادیار، دانشکده ریاضی دانشگاه یزد. | ||
| 4دانش آموخته دکتری علوم و مهندسی آبخیزداری دانشگاه تربیت مدرس | ||
| 5دکترای مهندسی آب از دانشگاه ارومیه. | ||
| چکیده | ||
| شناخت نقش و عوامل مؤثر در فرسایش خاک زمینه مناسبی را برای مدیریت مناسب، شناسایی مناطق مستعد فرسایش فراهم می‌کند. مدیریت حوزه آبخیز، یکی از حساس‌ترین و در عین حال پیچیده‌ترین اشکال مدیریت منابع و تولید است. بُعد فرکتالی، پارامتری برای بررسی میزان پیچیدگی بین داده‌ها است. هندسه فراکتال ابزاری کمی در ساده‌سازی پدیده‌های پیچیده طبیعت است، که در رفتارسنجی و توان ویژگی‌های ریخت‌شناسی حوزه آبخیز با ایجاد الگوهای فراکتالی حائز اهمیت است. ازاین‌رو نوشتار حاضر باهدف بررسی ارتباط و تعامل بین پارامترهای ریخت‌شناسی حوزه آبخیز و بُعد فراکتال در تولید رواناب و رسوب انجام‌شده است. داده‌های موردنظر از ایستگاه‌های هیدرومتری و سینوپتیک حوزه‌های آبخیز دارای آمار کشور دریافت شد. بر اساس نقشه‌های پایه ویژگی‌های حوزه آبخیز تهیه شد. پارامترهای فراکتالی موردمطالعه با استفاده از روش شمارش جعبه‌ای در نرم‌افزار Fractalyse 2.4 محاسبه شد. با تکنیک تحلیل عاملی 85 پارامترهای مرتبط با حوزه آبخیز شناسایی شد. به‌منظور انجام تحلیل‌های بیش‌تر در حوزه‌های آبخیز برای محاسبه میزان رواناب و رسوب سالانه با دوره بازگشت‌های مختلف، پنج سناریوی مختلف بر اساس اقلیم، ویژگی‌های ریخت‌شناسی، اقلیم و فیزیکی هم‌زمان، بُعد فراکتال برای همگنی هیدرولوژیکی حوزه‌های آبخیز در نظر گرفته شد. هم‌‌بستگی برای برآورد میزان دبی و رسوب با دوره بازگشت‌های مختلف با پارامترهای مختلف نیز انجام شد. نتایج تکنیک تحلیل عاملی نشان داد که از میان 85 پارامتر مربوط به حوزه آبخیز، 18 پارامتر مؤثر مساحت، مساحت شیب 12-8 و 20-12 درصد، مساحت جهت شیب شرق در نُه‌جهته، طول خطوط تراز 100 متری در حوضه، طول کل آبراهه، زمان تمرکز به روش کرپیچ، اختلاف ارتفاع، فراکتال خطوط تراز 200 متری، انحراف از معیار رطوبت، اختلاف دما، متوسط شیب، شیب خالص آبراهه اصلی، متوسط دما، متوسط رطوبت، میانگین بارش، ضریب کشیدگی و فراکتال محیط حوضه انتخاب شد. در این بین پارامتر بُعد فراکتالی خطوط تراز 200 متری و بُعد فراکتال محیط حوضه قادر به تبیین مقادیر قابل‌توجهی از تغییرات کلی دبی و رسوب بوده است که این امر نقش پارامترهای فراکتالی در روابط مربوط به دبی و رسوب را به‌خوبی تبیین می‌کند. مطابق نتایج در حوضه‌های بزرگ تقریباً تمامی عوامل موثر در برآورد دبی و رسوب در مساحت و فراکتال محیط حوزه خلاصه‌شده و این دو پارامتر بیش‌ترین تغییرات دبی و رسوب را توجیه می‌کنند. ازاین‌رو با توجه به این‌که با کاهش مساحت حوضه‌ها نقش سایر عوامل ازجمله جهت شیب، شیب خالص آبراهه و .. در تبیین تغییرات خیلی مشهود‌تر است. می‌توان نتیجه‌گیری کرد که برای کنترل فرسایش و رواناب حوضه‌ها بهترین کار تقسیم حوضه‌های بزرگ به حوضه‌های کوچک‌تر و انجام کارهای آبخیزداری در این زیر حوضه‌های کوچک است، این عامل در اکثر روابط به‌تنهایی توانسته تا 70 درصد تغییرات رسوب را توجیه کند. در نهایت یافته‌های این پژوهش می‌تواند به ذی‌نفعان مختلفی که در برنامه‌های توسعه ز درگیر هستند کمک شایان توجهی کند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| بُعد فراکتال؛ حوضه‌های همگن؛ خود تشابهی؛ فرسایش | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Behavior measurement of morphological and fractal parameters of watershed on runoff and sediment components | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mohammad Malehshahi2؛ Hossien Khorshidy3؛ Mahin Kalehhouei4؛ Sayyed Hadi Abtahi5؛ | ||
| 2Graduated in Watershed Management Engineering, Faculty of Natural Resources, Yazd University, Yazd, Iran. | ||
| 3Assisstant Prof., Faculty of Mathematic, Yazd University, Yazd, Iran. | ||
| 4Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University | ||
| 5PhD in Water Sciences and Engineering, Urmia University. | ||
| چکیده [English] | ||
| The fractal dimension serves as a metric for assessing the level of intricacy within a set of data. Fractal geometry is a numerical instrument for simplifying the complex phenomena of nature, which is important in measuring the behavior and power of the morphological features of the watershed by creating fractal patterns. Consequently, the of this study to investigate the relationship and interaction amid the morphological parameters of the watershed area and the fractal dimension in the generation of runoff and sediment yield. The data were obtained from hydrometric and synoptic stations of watersheds with national statistics. Based on the basic maps, the characteristics of the watershed were prepared. The studied fractal parameters were calculated using the box counting method in Fractalyse 2.4 software. Using the factor analysis technique, 85 parameters related to the watershed were identified. In order to perform further analyzes in watersheds to calculate the annual runoff and sediment with different return periods, five different scenarios (based on climate, based on physical characteristics, climate and physical at the same time, fractal dimension) were considered for hydrological homogeneity of watersheds. Correlation was also performed to estimate the discharge and sediment with different return periods with different parameters. Results and Discussion The results of the factor analysis technique showed that among the 85 parameters related to the watershed, 18 are the effective parameters of the area, the slope area is 8-12 and 12-20%, the area of the east slope in 9 directions, the length of the 100-m level lines in the watershed, the total length of the stream , the concentration time base Kirpich method, height difference, fractal of 200-m level lines, deviation from the moisture standard, temperature difference, average slope, net slope of the main stream, average temperature, average moisture, average precipitation, elongation coefficient and fractal of the basin environment. Meanwhile, the parameter of the fractal dimension of the 200-m horizontal lines and the fractal dimension of the watershed has been able to explain significant amounts of the overall changes in discharge and sediment, which explains well the role of fractal parameters in the relationship between discharge and sediment. According to the results, in large watersheds, almost all effective factors in the estimation of discharge and sedimentation are summarized in the area and fractal of the environment of the basin, and these two parameters justify the most changes in discharge and sedimentation. It can be concluded that to control the erosion and runoff of basins, the best thing to do is to divide large basins into smaller basins and carry out watershed works in these small sub-basins. the findings of this research can provide considerable help to various stakeholders who are involved in the development and management of watersheds. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Erosion, Fractal dimension, Homogenous watersheds, Runoff, Self-similarity | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 27 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب