| تعداد نشریات | 284 |
| تعداد نشریات سازمان | 82 |
| تعداد شماره‌ها | 3,081 |
| تعداد مقالات | 34,376 |
| تعداد مشاهده مقاله | 47,937,681 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 78,892,956 |
اثربخشی عملیات آبخیزداری اجرا شده حاصل از دستاوردهای تحقیقاتی در حوزه آبخیز چنداب استان تهران | ||
| مهندسی و مدیریت آبخیز | ||
| دوره 16، شماره 1، فروردین 1403، صفحه 82-97 اصل مقاله (454.93 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22092/ijwmse.2023.362240.2020 | ||
| نویسندگان | ||
| صفت اله رحمانی* 1؛ محمد مظهری2؛ جعفر طهماسبی3 | ||
| 1استادیار پژوهشی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران | ||
| 2استادیار پژوهشی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان رضوی، مشهد، ایران | ||
| 3محقق، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان تهران، ورامین، ایران | ||
| چکیده | ||
| مقدمه استحصال و مهار نزولات آسمانی طغیان‌‌گر، به‌منظور جلوگیری از سیل و خسارت‌های ناشی از آن و همچنین، جلوگیری از فرسایش خاک، به‌‌عنوان منابع پایه تولید و محیط زیست، امری اجتناب ناپذیر است. در بیشتر کشورهای جهان، اعم از توسعه یافته و در حال توسعه و همچنین توسعه‌‌نیافته، تحقیقات کاربردی و توسعه‌‌ای در بخش‌‌های مختلف اقتصادی و اجتماعی، از جمله بخش کشاورزی و منابع طبیعی، دارای حایز اهمیت بالایی است، به‌‌طوری‌‌که در هر مکان و در هر زمان، طرح و پروژههای اجرایی که بر مبنای نتایج حاصل از پژوهش بوده، موفقیت بیشتر و قابل اطمینان و پایدارتر بوده است. برای اجرای پروژههای اجرایی بر مبنای نتایج حاصل از تحقیقات انجام شده، طی سالیان گذشته بر اساس اهداف از پیش تعیین شده، منابع مالی و امکانات نسبتا مناسبی در بخش کشاورزی و منابع طبیعی، از جمله بخش آبخیزداری، در نظر گرفته و هزینه شده است. با این وجود، توجیه‌‌پذیر بودن آن از نظر اقتصادی و اجتماعی، همواره با بحث‌‌های فراوانی از سوی موافقان و مخالفان همراه بوده است. با این رویکرد، این پژوهش با هدف ارزیابی اثربخشی عملیات و پروژههای آبخیزداری اجرا شده کاربردی شامل پخش سیلاب، سامانه سطوح آبگیر باران، سد زیرزمینی و تیمارهای مختلف حفاظت خاک، در حوزه آبخیز چنداب استان تهران، بر اساس نتایج حاصل از تحقیقات گذشته، انجام شده است. مواد و روش‌‌ها برای بررسی این موضوع، نتایج طرحها و پروژههای شاخص تحقیقاتی و اجرایی آبخیزداری که مبتنی بر رفع مشکلات و مسایل حاکم بر حوضه مورد مطالعه بوده است و با هدف کنترل رواناب و فرسایش خاک، بهبود وضعیت پوشش گیاهی و در نهایت، بهبود وضعیت اقتصادی و اجتماعی آبخیزنشینان در منطقه عملیاتی و اجرا شده است، شناسایی و اثربخشی آن‌ها در نیل به اهداف تعیین شده آبخیزداری، از نظر اقتصادی و اجتماعی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. این پژوهش، از نوع پیمایشی و توصیفی بوده، داده‌‌های مورد نیاز پژوهش به‌صورت میدانی و با تکمیل پرسشنامه از ساکنین و ذی‌‌نفعان حوزه آبخیز مورد مطالعه و همچنین، با بررسی گزارشات مالی برای هزینه‌های انجام شده، جمع‌‌آوری شد. قبل از تکمیل پرسشنامه، سنجش اعتبار و روایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ انجام شد. ضریب آلفای برآورد شده، 0.87 بود که نشان‌‌دهنده یکپارچگی و هماهنگی در چارچوب پرسشنامه است. سپس، ارزش کنونی هزینه و درآمد در طی دوره زمانی مورد بررسی، برآورد شد. روش منفعت-هزینه (B/C)، نرخ بازدهی و سود و همچنین سطح رضایت‌‌مندی و شاخص کارایی برآورد و اقتصادی تجزیه و تحلیل شده است. نتایج و بحث نتایج پژوهش نشان داد که کشاورزان و روستاییان ساکن در حوزه آبخیز مورد مطالعه، از اجرای پروژههای سد زیرزمینی و سامانه‌های پخش سیلاب بر آبخوان اجرا شده، رضایت کامل دارند و اجرای این پروژه‌‌ها در وضعیت حوزه آبخیز به لحاظ بهبود پوشش گیاهی، کنترل سیلاب، توسعه سطح زراعت، دامداری و بهبود درآمد و معیشت روستاییان اثرات مثبت قابل توجهی داشته است. پروژههای منتخب به اجرا در آمده، از نظر اقتصادی و اجتماعی اثربخش بوده است و دارای توجیه اقتصادی و اجتماعی هستند. به‌‌طوری‌‌که نسبت فایده به هزینه، 1.85 واحد و شاخص کارایی اقتصادی، 0.85 واحد برآورد شده است. نتیجه‌گیری نتایج حاصل از پژوهش نشان می‌‌دهد که پروژههای آبخیزداری اجرا شده در حوضه مورد مطالعه، از نظر اقتصادی و اجتماعی اثربخش است. از نظر اجتماعی نیز بیشتر بهرهبرداران ساکن در حوضه مورد مطالعه، از اجرای پروژههای آبخیزداری رضایت کامل دارند. با توجه به توجیه پذیر بودن پروژههای آبخیزداری از نظر اقتصادی و اجتماعی، توصیه میشود، اجرای عملیات آبخیزداری در این حوضه و دیگر حوزههای آبخیز توسعه یابد. به‌منظور بهره‌‌مندی مردم محلی از دستاوردهای این طرحها و همچنین، رضایت افراد محلی از پروژههای سابق، پیشنهاد میشود این طرحها در محدوده اراضی بهرهبرداران انجام شود تا مشارکت حداکثری بهرهبرداران محقق شود و امکان واگذاری نگهداری از عملیات آبخیزداری انجام شده در حوزههای آبخیز با ساز و کار مشخص و تعریف شده، به مردم و بهرهبرداران محل فراهم شود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| اقتصاد آبخیزداری؛ حوزه آبخیز؛ کارایی اقتصادی؛ منفعت به هزینه | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The success of watershed management efforts in the Chandab Watershed region of Tehran Province resulted from research achievements | ||
| نویسندگان [English] | ||
| sefatollah rahmani1؛ Mohammad Mazhari2؛ Jafar Tahmasabi3 | ||
| 1Assistant Professor, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran | ||
| 2Assistant Professor, Khorasan Razavi Agricultural and Natural Resources Research Center, AREEO, Mashhad. Iran | ||
| 3Researcher, Tehran Province Agricultural and Natural Resources Research Center, AREEO, Varamin, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Introduction In most of the countries of the world, both developed and under-developed, applied and developmental research in various economic and social sectors, including agriculture and natural resources is very important. To implement executive projects based on the results of research over the past years based on predetermined goals, financial, resources and relatively appropriate facilities in the agriculture and natural resources sector, including the watershed sector, have been considered and spent. Nevertheless, it has always been accompanied by many discussions from supporters and opponents. This article is the result of a study to evaluate the effectiveness of watershed management projects implemented based on the results of research in the Chandab Watershed of Tehran Province. which includes effective, flood distribution, rain catchment surface system, catchments, underground dam, water supply channels, flood expansion channels, and sediment catchment in this area. To investigate this issue, research projects based on solving the problems and issues of the study area, and the results in the form of watershed management plans and projects to control runoff and soil erosion, improve the condition of vegetation, and finally improve the economic and social status of watershed residents in the operational area have been implemented. Materials and methods To investigate this issue, research projects based on solving the problems and issues governing the study area, and their results in the form of watershed management plans and projects to control runoff and soil erosion, improve the condition of vegetation, and finally the improvement of the economic and social status of watershed residents in the region has been operationalized and implemented their identification and effectiveness in achieving the set goals of watershed management have been studied and analyzed from an economic and social point of view. This study is a descriptive and descriptive type, and the data required for the research was collected in the field by filling out the questionnaire from the residents and beneficiaries of the studied watershed and reviewing the financial reports for the expenses incurred. Before completing the questionnaire, its reliability and validity were measured using Cronbach's alpha coefficient. The estimated alpha coefficient was 0.87, which indicates integration and coordination in the framework of the questionnaire. Then, the present value of the cost and income during the period was estimated. The benefit-cost method (B/C), rate of return and profit, satisfaction level, and economic efficiency index have been tested and analyzed. Results and discussion The results of the research showed that the farmers and villagers living in the studied watershed are fully satisfied with the implementation of the underground dam projects and watershed flood distribution catchments, and the implementation of these projects in the state of the watershed in terms of improving vegetation, control Floods, development of agriculture, animal, husbandry and improvement of income and livelihood of villagers have had significant positive effects. The selected projects implemented are economically and socially effective and have economic and social, justification. Thus, the benefit-cost ratio is estimated at 1.85 units, and the economic efficiency index is at 0.85 units. Conclusion The study results show that the watershed projects implemented in the study area are economically and socially effective. From a social, point of view, most of the users living in the studied area are fully satisfied with the implementation of watershed management projects. Considering the economic and social justification of watershed management projects, it is recommended to develop the implementation of watershed management operations in this and other watershed areas. For the local, people to benefit from the achievements of these projects and also to satisfy the local, people from the previous projects, it is suggested that these projects be carried out within the boundaries of the land of the beneficiaries so that the maximum participation of the beneficiaries is realized. To provide the possibility of entrusting the maintenance of watershed operations in watershed areas to the local, people and users with a specific and defined mechanism. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Cost-benefit, Economic efficiency, Watershed, Watershed economy | ||
| مراجع | ||
|
Addis, H.K., Abera, A., Abebaw, L. 2020. Economic benefits of soil and water conservation measures at the sub-catchment scale in the northern highlands of Ethiopia. Prog. Phys. Geogr.: Earth Environ. 44(2), 251-266. Azizi, H.R. 2021. The effects of climate change on the drought process of Varamin Plain using the De-Martin index. Nivar J. 45, 113-112. Bagdi, G.L., Kurothe, R.S. 2014. People’s participation in watershed management programs: an evaluation study of Vidarbha region of Maharashtra in India. Int. Soil Water Conserv. Res. 2(3), 57-66. Bagharian, R., Rezaei, J., Broshke, A., Bagharian, Kalat, A., Jafari, A., Rahimi, A. 2015. Evaluating the social and economic effects of flood-spreading projects on the aquifer from the perspective of the villagers. J. Water Land Dev. 3(9), 39-46. Bagherian Kalat, A., Mazhari, M., Anguri, H., Ghafourian, R., Falahati, H., 2014. Investigating the monitoring and analysis of the economic effects of flood spreading in Kashmir flood spreading research station. Soil Conservation and Watershed Management Research Institute, Final Report. Bakhtiar, A., Najafi, B., Habibian, M. 2016. Socio-economic effects of flooding in Azerbaijan. Proceedings of the Second National Conference on Desertification and Different Methods of Desertification, Tehran. Bayat, P., Arabkhedri, M., Parvizi, Y., Garami, Z. 2021. Determining the permeability of rainwater harvesting areas using field simulation. Sci. J. Catchment Level Systems. 9(29). Hosni, H., Maleki, M. 2020. Evaluation of the socio-economic effects of watershed management projects implemented from the beneficiaries' point of view, case study: Hasan Abdal Watershed area, Zanjan Province. Iran. J. Watershed Sci. Engin. 13(45), 54-62. Jafari, M.R., Rostamizad, Q., Khan Babaei, Z. 2016. Economic evaluation of flood spread on water resources and agriculture, case study: Musian Plain, Dehlran city. J. Environ. Water Engin. 3(1), 81-93. Javadi, A. 2017. A comprehensive evaluation of the technical, economic and environmental effectiveness of implementing tillage systems in wheat cultivation in Fars, Isfahan, and Golestan Provinces. Agricultural Research, Education and Extension Organization, Final Report. Karimi, A., Sheikh, M. 2020. Evaluating the attitude of watershed residents towards natural resources and environment projects, case study: Habale Roud Watershed. Sci. J. Watershed Engin. Manage. 11(2), 470-467. Khubfekr, H. 2000. Economic, social and technical evaluation of watershed management activities in Sistan and Baluchistan Province. Soil Conservation and Watershed Management Research Institute. Lehsaizadeh, A.. Majdi, M. 2013. Investigating the effects of construction projects on welfare in rural., areas of Fars Province. Iran. J. Sociology 4, 48-39. Maddi, A., Maleki, M., 2019. Evaluation of the socio-economic effects of implemented natural resources projects from the beneficiaries' point of view, a case study in Andabil Khalkhal Watershed. Marta Sci. Res. J. 12(3): 280-267. Mansourian, N., Mohammadi Golrang, B. 2016. Economic-social., survey of watershed projects in Iran, a case study of Kameh Khorasan Razavi Watershed. Proceedings of 6th Iranian Agricultural Economics Conference, Mashhad, Iranian Agricultural Economics Association, Ferdowsi University of Mashhad. Mohammad, A. A., Safi, A. 2019. Impacts of different water harvesting techniques on barley productivity under semi-arid conditions in Palestine. Hebron Uni. Res. J. (Nat. Sci.), 8, 66-80. Nouri, H., Bagharian, R., Sadiq, R. 2017. Evaluation of the attitude of the rural population of Razavi Khorasan Province towards watershed management programs. Watershed Manage. Res. 119, 17-26. Parvizi, G., Hosseini Jodki, M., Ramin, P. 2016. Investigating the impact of changing the use of low-yielding rainfed to agroforestry management on the physical characteristics of soil organic carbon storage. Iran. Forest J. 4, 538-523. Rashid, M., Alvi, S., Kausar, R., Akram, M.I. 2016. The effectiveness of soil and water conservation terrace structures for improvement of crops and soil productivity in rainfed terraced system. Pakistan J. Agri. Sci. 53(1). Rezaei, J., Seyedzadeh, H., Shadmani, A. 2018. Monitoring and analyzing floodwater expansion's economic impact in the Dehlran distribution research station. J. Watershed Engin. Manage. 9(4), 479-492. Sabri, A. 2001. Economic cost-benefit analysis of predicting the effects of flooding in Ghoshe Semnan. Proceedings of the Second Meeting of the Watershed of the Country; Research Institute of Soil Conservation and Watershed Management, Tehran. Tawakli, A., Asadi, H. 2016. The economic study of the effectiveness of Jodim single irrigation under different agricultural managements and in farmers' fields. Water Soil J. 29(2), 284-294. Varua, M.E., Maheshwari, B., Ward, J., Dave, S. 2017. Groundwater conservation attitudes, behavior, and water management: The case of farmers in rural India. Trans. Ecology Environ. 220:141-150. Yazdani Amiri, M., Jalalian, H., Peri Zanganeh, A. 2008. Evaluation of socio-economic and environmental performance of watershed management projects, case study: Zanjan Road planning project. National Geogr. Land Survey Conference, Hamedan, Islamic Azad University, Hamedan Branch. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 485 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 267 |
||