| تعداد نشریات | 285 |
| تعداد نشریات سازمان | 83 |
| تعداد شماره‌ها | 3,086 |
| تعداد مقالات | 34,446 |
| تعداد مشاهده مقاله | 48,987,168 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 79,394,515 |
استفاده از مدل CORINE در ارزیابی کیفی خطر فرسایش خاک آبخیز قرناوه استان گلستان | ||
| پژوهش های آبخیزداری | ||
| مقاله 2، دوره 37، شماره 3 - شماره پیاپی 144، مهر 1403، صفحه 2-18 اصل مقاله (2.89 M) | ||
| نوع مقاله: پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22092/wmrj.2024.364047.1553 | ||
| نویسندگان | ||
| سید پدرام نی نیوا* 1؛ مائده پریچهره2؛ حبیب نظرنژاد3 | ||
| 1دانشجوی دکتری علوم و مهندسی آبخیز، دانشکدة منابع‌طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع‌طبیعی گرگان، گرگان، ایران | ||
| 2دکتری علوم خاک، دانشکدة علوم زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع‌طبیعی ساری، ساری، ایران | ||
| 3دانشیار گروه مهندسی آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع‌طبیعی گرگان، گرگان | ||
| چکیده | ||
| مقدمه و هدف فرسایش خاک یکی از تهدیدها و مخاطره‌های زیست‌محیطی مناطق نیمه‌خشک و خشک است و سالانه موجب کاهش کیفیت و یا از بین‌رفتن حجم زیادی از خاک های حاصل‌خیز در سراسر دنیا می شود و بر مسائل زیست‌محیطی، کشاورزی و امنیت غذایی تأثیرگذار است. رشد و توسعة فعالیت های انسانی همراه با تغییر کاربری زمین‌ها و نابودی منابع از جمله عامل‌های مؤثر بر شدت فرسایش است. در سال های اخیر فرسایش خاک در ایران به‌دلیل نابودی منابع‌طبیعی تشدید شده است و تغییر کاربری زمین‌ها نقش به‌سزایی در این روند داشته است؛ بنابراین شناسایی مناطق مستعد فرسایش و تولید رسوب در آبخیزهای داخلی ایران که هر ساله منجر به ازدست‌رفتن هزاران تن خاک حاصل‌خیز می شود، ضرورتی است که نیاز به ارزیابی دقیق و تعیین فعالیت‌های مهاری قابل‌انطباق با شرایط آنان را دارد. از‌این‌رو، هدف این پژوهش توصیف توزیع مکانی خطر فرسایش خاک در آبخیز قرناوه استان گلستان با استفاده از مدل CORINE همگام با سامانة اطلاعات جغرافیایی و سنجش‌ازدور بود. نتایج ارزیابی به‌دست آمده از این پژوهش می‌تواند در اولویت بندی مناطق بحرانی برای تصمیم‌های مدیریتی و انجام اقدام‌های مناسب در پیشگیری از فرسایش خاک استفاده شود. مواد و روش‌ها مدل CORINE ، برای برآورد و ارزیابی خطر فرسایش خاک استفاده می‌شود. این مدل، برای محاسبة فرسایش واقعی خاک به عامل‌های فرسایش پذیری، فرسایندگی، شیب و پوشش‌گیاهی یا کاربری زمین نیازمند است. به این منظور بر اساس شاخص فورنیه و شاخص خشکی، فرسایندگی منطقة پژوهشی محاسبه شد. همچنین، فرسایشپذیری خاک نیز براساس بافت، اندازة سنگ‌ریزه و ژرفا برآورد شد. سپس، نقشه های فرسایندگی و فرسایش پذیری با نقشة ظرفیت فرسایش به‌دست آمده از شیب منطقه و تراکم پوشش‌گیاهی تلفیق شد. سرانجام نقشة خطر فرسایش واقعی خاک در منطقة پژوهشی به‌دست آمد. نتایج و بحث نتایج نشان داد که وضعیت واقعی فرسایش در 3/82 و 96/17% از مساحت کل آبخیز قرناوه به‌ترتیب کم‌خطر و با خطر متوسط بود و مناطق کم‌خطر فرسایش بیشتر در شرق آبخیز بودند. نتایج این پژوهش بر اساس عامل های مدل کورین بیانگر ظرفیت متوسط فرسایش و هدررفت خاک در آبخیز قرناوه بود. نتیجه‌گیری و پیشنهادها با توجه به اهمیت فرسایش و همچنین موقعیت آبخیز در تأمین آب سدهای پایین‌دست پیشنهاد می شود، الگوهای ارزیابی، برنامه‌ریزی، تصمیم‌گیری مدیریتی، ترویج، آموزش و اجرای طرح‌های سودمند در ارتباط با کاهش اندازة جابه‌جایی و هدررفت خاک در سطح آبخیز مزبور با جدیت پیگیری شود تا گام کوچکی در راستای کاهش اندازه فرسایش و هدررفت خاک باشد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| سنجش از دور؛ مدل کیفی کورین؛ وضعیت فرسایش؛ هدررفت خاک | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Use of the CORINE Model in the Qualitative Assessment of Soil Erosion Risk in the Qharnaveh Watershed, Golestan Province | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Seyed Pedram Nainiva1؛ Maedeh Parichere2؛ Habib Nazarnejad3 | ||
| 1Ph.D. Student of Watershed Sciences and Engineering, Faculty of Natural Resources, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Gorgan, Iran | ||
| 2Ph.D. in Soil Science, Faculty of Agricultural Sciences, Sari University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Sari, Iran | ||
| 3Associate Professor, Department of Watershed Engineering, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Gorgan, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| Introduction and Goal Soil erosion is one of the threats and environmental hazards of semi-arid and arid regions, which causes the loss of quality or the loss of a large amount of fertile soils all over the world every year, and it affects environmental, agricultural, and food security issues. The intensity of erosion is influenced by the growth and development of human activities along with land use change and resource destruction. In recent years, soil erosion in Iran has intensified due to the destruction of natural resources, and land use change has played a significant role in this process; Therefore, it is necessary to identify the areas prone to erosion and sediment yield in the internal watershed of Iran, which leads to the loss of thousands of tons of fertile soil every year, and to determine the control activities that can be adapted in these conditions. Therefore, the purpose of this study is to describe the spatial distribution of the risk of soil erosion in the Qharnaveh Watershed of Golestan Province using the CORINE model along with the geographic information system and remote sensing. The evaluation results will help prioritize critical areas adopt appropriate measures to prevent soil erosion. Materials and Methods The CORINE model is used to estimate and evaluate soil erosion risk. The actual soil erosion is calculated using the erodibility, erosivity, slope, vegetation cover, or land use factors in this model. The erosion of the study area was calculated using the Fournier index and dryness index for this purpose. Also, soil erodibility was estimated based on soil texture, stoniness and soil depth. Then, the erosion and erodibility maps were combined with the erosion capacity map obtained from the slope of the area and vegetation density. Finally, the real soil erosion risk map was obtained in the research area. Results and Discussion The results of this study indicated that 3.82% and 96.17% of the watershed were under low and moderate erosion risk, respectively, and the areas with low erosion risk were mainly located in the east of the watershed. The research findings indicated that this watershed had moderate soil loss and soil erosion potential, based on the CORINE model factors. Conclusion and Suggestions Therefore, according to the importance of erosion and also the location of the watershed in supplying the water of the downstream dams, it is suggested to seriously consider evaluating and planning models, make management decisions, promote, educate, and implement beneficial projects related to reducing the rate of soil movement and surface soil loss, to be a small step in reducing the rate of soil erosion and soil loss. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| CORINE model, qualitative model, remote sensing, soil loss | ||
| مراجع | ||
|
Akbari M, Ownegh M, Asgari H, sadoddin A, Khosravi H. 2016. Soil erosion risk assessment using the CORINE Model (Case study: Semi-arid region in Golestan Province). Desert Ecosystem Engineering, 5(12): 63-78. (In Persian). Aksoy H, Kavvas ML. 2005. A review of hillslope and watershed scale erosion and sediment transport models. Catena, 64(2-3): 247-271. https://doi.org/10.1016/j.catena.2005.08.008. Al-Rubaye A, Baraka M, Mahmood AB. 2021. Spatial distribution of soil water erosion at Al-Hawiz Dam in Western Syria using CORINE Model. Mesopotamian Journal of Marine Science, 35(1): 1-12. https://doi.org/10.58629/mjms.v35i1.25. Ananda J, Herath G. 2003. Soil erosion in developing countries: A socio-economic appraisal. Journal of Environmental Management, 68(4): 343-353 .https://doi.org/10.1016/S0301-4797(03)00082-3. Aydın A, Tecimen HB. 2010. Temporal soil erosion risk evaluation: A CORINE methodology application at Elmalı Dam Watershed, Istanbul. Environmental Earth Sciences, 61(7): 1457-146. https://doi.org/10.1007/s12665-010-0461-2. Bayramin İ, Erpul G, ERDOĞAN HE. 2006. Use of CORINE methodology to assess soil erosion risk in the semi-arid area of Beypazari, Ankara. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 30(2): 81-10. Chenari K, Bahremand A, Sheikh VB, Komaki CB. 2016. Gully erosion hazard zoning using of dempster-shafer model in the Gharnaveh Watershed, Golestan Province. Echohydrology, 3(2): 219-231. (In persian). https://doi.org/10.22059/IJE.2016.59663. Cole B, Smith G, Balzter H. 2018. Acceleration and fragmentation of CORINE land cover changes in the United Kingdom from 2006–2012 detected by Copernicus IMAGE2012 satellite data. International Journal of Applied Earth Observation and Geo-information, 73(1): 107-122. https://doi.org/10.1016/j.jag.2018.06.003. CORINE. 1992. CORINE: Soil erosion risk and important land resources in the Southeastern regions of the European community. EUR 13233, Luxembourg, Belgium. pp. 32–48. Dengiz O, Akgül S. 2005. Soil erosion risk assessment of the Gölbaşı environmental protection area and its vicinity using the CORINE Model. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 29(6): 439-448. De Vente J, Poesen J. 2005. Predicting soil erosion and sediment yield at the basin scale: Scale issues and semi-quantitative models. Earth-science Reviews, 71(1-2): 95-125. https://doi.org/10.1016/j.earscirev.2005.02.002. Doğan, O., Özel, M. E., Yıldırım, H., & Küçükçakar, N. (2000). Erosion risk mapping of Dalaman Basin located in Mediterranean Region using CORINE method. In Proceedings of International Symposium on Desertification (ISD): 13-17. Dong P, Chen H. 2000. A simple life-cycle method for predicting extreme shoreline erosion. Stochastic Environmental Research and Risk Assessment, 14(2): 79-89. https://doi.org/10.1007/s004770000029. Entezari M, Gholam Heydari H. 2014. Comparing the two models SLEMSA and CORINE in the assessment of soil erosion. The Journal of Spatial Planning and Geomatics, 18 (3): 1-28. (In Persian). Eroğlu H, Çakır G, Sivrikaya, Akay AE. 2010. Using high resolution images and elevation data in classifying erosion risks of bare soil areas in the Hatila Valley Natural Protected Area, Turkey. Stochastic Environmental Research and Risk Assessment, 24(4): 699-704. https://doi.org/10.1007/s00477-009-0356-5. Farajzadeh M, Servati Mr, Taheri V. 2011. Analysis and zonation of geomorphologic hazards of Golestan province, Journal of Physical Geography, 4(11): 45-62. (In Persian). Hafezi Moghaddas N, Nikudel M, Bahrami K. 2011. Evaluation of collapsibility of loess deposits of Gharnaveh Catchment in north of Kalale, Golestan Province. Iranian Association of Engineering Geology, 4(1-2): 39-46. (In Persian). Husnjak S, Simunic I, Tursic I. 2008. Soil erosion risk in Croatia. Cereal Research Communications, 36(2): 939-942. Irvem A, Topaloğlu F, Uygur V. 2007. Estimating spatial distribution of soil loss over Seyhan River Basin in Turkey. Journal of Hydrology, 336(1-2): 30-37. https://doi.org/10.1016/j.jhydrol.2006.12.009. Kirkby M, Le Bissonais Y, Coulthard T, Daroussin J, McMahon M. 2000. The development of land quality indicators for soil degradation by water erosion. Agriculture, Ecosystems and Environment, 81(2): 125-135. https://doi.org/10.1016/S0167-8809(00)00186-9. Lu D, Li G, Valladares GS, Batistella M. 2004. Mapping soil erosion risk in Rondonia, Brazilian Amazonia: using RUSLE, remote sensing and GIS. Land degradation and development, 15(5): 499-512. https://doi.org/10.1002/ldr.634. Masoudi M, Patwardhan A, Gore S. 2006. Risk assessment of water erosion for the Qareh Aghaj sub-basin, southern Iran. Stochastic Environmental Research and Risk Assessment, 21(1): 15-24. https://doi.org/10.1007/s00477-006-0040-y Noori NE, Azeez DR. 2023. Soil erosion risk assessment using CORINE Model: A case study in Shwan Sub-basin, Kirkuk, Iraq. In IOP Conference Series: Earth and Environmental Science, Vol. 1252, No. 1, 16 pp. id. 012068. IOP Publishing. https://doi.org/10.1088/1755-1315/1252/1/012068 Parlak M, Dincsoy Y, Seyrek K. 2007. Determination of erosion risk according to CORINE methodology (Acase study: Kurtbogazi Dam). International Congress River Basin Management, 1:844–859. Poesen J, Torri D, Bunte K. 1994. Effects of rock fragments on soil erosion by water at different spatial scales: A review. Catena, 23(1-2): 141-166. https://doi.org/10.1016/0341-8162(94)90058-2. Reis M, Akay AE, Savaci G. 2016. Erosion risk mapping using CORINE Methodology for Goz Watershed in Kahramanmaras Region, Turkey. Journal of Agricultural Science and Technology, 18(3): 695-706. Rubio JL, Bochet E. 1998. Desertification indicators as diagnosis criteria for desertification risk assessment in Europe. Journal of Arid Environments, 39(2): 113-120. https://doi.org/10.1006/jare.1998.0402. Rubio JL, Recatalá L. 2006. The relevance and consequences of Mediterranean desertification including security aspects. In desertification in the Mediterranean region. A security issue, Springer, pp. 133-165. https://doi.org/10.1007/1-4020-3760-0-05. Scordo A, Maltese A, Ciraolo G, La Loggia G. 2009. Estimation of the time lag occurring between vegetation indices and aridity indices in a Sicilian semi-arid catchment. Italian Journal of Remote Sensing, 41(2): 33-46. https://doi.org/10.5721/ItJRS20094123. Sullivan CA. 2011. Quantifying water vulnerability: A multi-dimensional approach. Stochastic Environmental Research and Risk Assessment, 25(4): 627-640. https://doi.org/10.1007/s00477-010-0426-8. Tajiki M, Najafinejad A, Gholipour M, Siroosi H, Sadodin A, Sheikh VB, et al. 2022. Efficiency of watershed management measures on erosion and sedimentation of Qarnaveh Watershed, Golestan Province. Journal of Watershed Management Research. 13(26), 163-177. (In Persian). https://doi.org/10.52547/jwmr.13.26.163. Taripanah F, Ranjbar Fordoei A, Vali A, Mokarram M. 2022. Soil erosion risk assessment using CORINE Model in Kharestan Watershed, Fars Province. Desert Ecosystem Engineering, 9(29): 59-74. (In Persian). Trimble SW, Crosson P. 2000. US soil erosion rates--myth and reality. Science, 289(5477): 248-250. https://doi.org/10.1126/science.289.5477.248. Yuksel A, Gundogan R, Akay AE. 2008. Using the remote sensing and GIS technology for erosion risk mapping of Kartalkaya Dam Watershed in Kahramanmaras, Turkey. Sensors, 8(8): 4851-4865. https://doi.org/10.3390/s8084851 Zhu, M. (2012). Soil erosion risk assessment with CORINE model: case study in the Danjiangkou Reservoir region, China. Stochastic environmental research and risk assessment, 26, 813-822. https://doi.org/10.1007/s00477-011-0511-7. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 610 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 292 |
||