1استادیار پژوهش، بخش تحقیقات جنگلها و مراتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کردستان، سنندج، ایران
2کارشناسی مهندسی تولیدات گیاهی، دانشگاه پیام نور، واحد سنندج
3استاد پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
4مربی پژوهشی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران
چکیده
گونه زول هرمی Eryngium pyramidale Boiss. & Hausskn. گیاهی علفی و متعلق به خانواده چتریان (Apiaceae) است. این گونه بسیار نادر، در دامنه ارتفاعی 1600 تا 2000 متر از سطح دریا میروید. این گونه ازنظر جایگاه حفاظتی در ایران بر مبنای مؤلفههای اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN) با توجه به مشاهدههای میدانی و دادههای بهدستآمده از نرمافزار GeoCAT با سطح تحت اشغال ۰۳/۰ کیلومترمربع و محدوده حضور ۲۹۱/ ۱۳ کیلومترمربع در طبقه Critically Endangered یا «در بحران انقراض» است. ازجمله راهکارهای حفظ این گونه ارزشمند انحصاری منطقهای میتوان به حفاظت همهجانبه از جنگلهای بلوط غرب کشور توسط همه نهادهای ذیربط، جلوگیری از ساختوسازهای غیرمجاز در روستاهای اورامان، جمعآوری بذر و نگهداری آن در بانک ژن منابع طبیعی ایران و کاشت آن در باغهای گیاهشناسی اشاره کرد.
The conservation status of Eryngium pyramidale, the rarest species of Eryngium in Iran
نویسندگان [English]
Azad Rastegar1؛ Hiva Ghaderi2؛ Ziba Jamzad3؛ Adel Jalili3؛ Hossein Maroofi4
1Assistant Prof., Forests and Rangelands Research Department, Kurdistan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Sanandaj, Iran.
2BSc. in Agricultural Engineering, Payame-Noor University, Sanandaj Branch.
3Prof., Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran.
4Senior Research Expert, Faculty of Agriculture, University of Kurdistan, Sanandaj, Iran.
چکیده [English]
Eryngium pyramidale Boiss. & Hausskn (Apiaceae) is one of the rarest sub-endemic species in the flora of Iran. This rare species grows at an altitude of 1600-2000 meters a.s.l. Based on IUCN criteria and categorized and derived data from GeoCAT (EOO= 13.291 km2; AOO= 0.030 km2), this species is assigned as Critically Endangered (CR). Among the solutions to conserve this valuable sub-endemic species are the comprehensive protection of oak forests in the west of the country by all relevant organizations, preventing unauthorized constructions in the villages of Avroman, as well as ex-situ conservation by protecting its seeds in the Natural Resources Gene Bank of Iran and its cultivation in botanical gardens.
کلیدواژهها [English]
Apiaceae, Conservation status, IUCN, Rare species
مراجع
پناهی، پ. و جمزاد، ز.، 1396. جایگاه حفاظتی بلوطهای ایران. طبیعت ایران، 2 (1): 82-91.
جلیلی، ع. و جمزاد، ز.، 1395. طرح تعیین جایگاه حفاظتی گیاهان و اکوسیستمهای ایران و انتشار لیست قرمز گونههای گیاهی ایران. گزارش نهایی طرح پژوهشی، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران.
جمزاد، ز. و معین، ف.، 1396. جایگاه حفاظتی گونهای نادر از جنس سلوی به نام Salviaaristata. طبیعت ایران، 2 (3): 92-95.