| تعداد نشریات | 286 |
| تعداد نشریات سازمان | 84 |
| تعداد شماره‌ها | 2,998 |
| تعداد مقالات | 33,576 |
| تعداد مشاهده مقاله | 44,207,054 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 20,561,568 |
جایگاه حفاظتی گونه انحصاری Nepeta asterotricha Rech. f | ||
| طبیعت ایران | ||
| مقاله 14، دوره 9، شماره 1 - شماره پیاپی 44، فروردین و اردیبهشت 1403، صفحه 107-113 اصل مقاله (642.72 K) | ||
| نوع مقاله: معرفی گونه‌های گیاهی نادر و در معرض انقراض ایران | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22092/irn.2024.363504.1549 | ||
| نویسندگان | ||
| علی میرحسینی* 1؛ زیبا جمزاد2؛ عادل جلیلی2 | ||
| 1مربی پژوهش، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، یزد، ایران | ||
| 2استاد پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| گونۀ Nepeta asterotricha Rech.f. گیاهی چندساله از تیره نعنا است. این گونه انحصاری ایران (استان یزد) و در جنوب و جنوب غرب استان در کف دره‌های مرطوب شمالی و شرقی مناطق کوهستانی با شیب 15 تا 20 درصد پراکنش دارد. جایگاه حفاظتی این گونه بر اساس شیوه نامه اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN) و با استفاده از سه معیار میزان حضور، سطح تحت اشغال و اندازه جمعیت تعیین شد. سطح تحت اشغال گونه Nepeta asterotricha با اندازه گیری میدانی در رویشگاه‌های آن، 06/0 کیلومترمربع و میزان حضور گونه در محدودۀ انتشار آن، 2/250 کیلومترمربع برآورد شد. بنابراین بر اساس نتایج این مطالعه، گونۀ Nepeta asterotricha در طبقه در بحران انقراض قرار می‌گیرد. مشاهدات صحرایی نشان داد فقدان مدیریت و بهره‌برداری نامناسب مانند رعایت نشدن فصل چرا و تخریب رویشگاه از عوامل اصلی تهدید کننده این گونه کمیاب به شمار می‌روند. با توجه به اهمیت حفظ گونه‌های انحصاری و در بحران انقراض، اعلام رویشگاه حفاظت شده در محدوده حضور گونه توسط سازمان منابع طبیعی و آبخیز داری کشور، پژوهش در زمینه احیای گونه در رویشگاه اصلی، جمع‌آوری بذر گیاه و نگهداری در بانک ژن منابع طبیعی و کاشت آن در باغ‌های گیاه‌شناسی ایران از روشهای حفاظت در رویشگاه اصلی و خارج از رویشگاه اصلی هستند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت؛ جایگاه حفاظتی؛ گونه انحصاری؛ نعنا | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Conservation status of Nepeta asterotricha Rech.f., an endemic species of Iran | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Ali Mirhosseini1؛ ziba jamzad2؛ adel jalili2 | ||
| 1Senior Research Expert, Yazd Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Yazd, Iran. | ||
| 2Prof., Research Institute of Forests and Rangelands, AREEO, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Nepeta asterotricha Rech. f. is a perennial species belonging to the Lamiaceae family. This species is a local endemic of Yazd province. It is distributed in the S and SW of the province in humid valleys in the N and E of mountainous areas with a slope of 15 to 20%. Based on IUCN guidelines, three criteria were used to evaluate the status of this species: the extent of occurrence (EOO), area of occupancy (AOO), and size of populations. According to field survey and plot sampling, N. asterotricha occupies an area of 0.06 Km2, and the extent of occurrence was 250.2 Km2. Thus, according to the results of this study, N. asterotricha is recognized as "Critically Endangered." Field observations showed that lack of management and inappropriate exploitation, such as non-observance of the grazing season and habitat degradation, are the main threats to this rare species. Given the importance of conserving endemic and critically endangered species, it seems necessary to define their natural habitat as protected habitats by the Natural Resources and Watershed Organization, as well as storing seeds in the Natural Resources Gene Bank and research on species recovery in its original habitat or its cultivation in National Botanical Garden of Iran. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| IUCN, Conservation status, Endemic species, Lamiaceae | ||
| مراجع | ||
|
باغستانی میبدی، ن.، جمزاد، ز.، زارع‌زاده، ع. و راد، م.ه.، 1379. جمع‌آوری و شناسایی گیاهان استان یزد و تشکیل هرباریوم استانی(فاز1). گزارش نهایی طرح تحقیقاتی مرکز تحقیقات منابع طبیعی و امور دام استان یزد، یزد. 129 صفحه.
باغستانی میبدی، ن. و دشتکیان، ک.، 1394. طرح شناخت مناطق اکولوژیک کشور، تیپ‌های گیاهی استان یزد. مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران، 245 صفحه.
پناهی، پ. و جمزاد، ز.، 1396. جایگاه حفاظتی بلوط‌های ایران. طبیعت ایران، 2(1): 91 -82.
جلیلیان، ن. نعمتی‌پیکانی، م.، محبی، ج.، جمزاد، ز.، و جلیلی، ع.، 1397. جایگاه حفاظتی گونه انحصاری Silene parrowiana Boiss.& Hausskn. در ایران. طبیعت ایران، 3(3): 106 -102.
جلیلی، ع. و جمزاد، ز.، 1395. طرح تعیین جایگاه حفاظتی گیاهان و اکوسیستم‌های ایران. مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران، 140 صفحه.
جمزاد، ز.، 1391. فلور ایران، شماره 76: تیره نعنا. مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران، 1066صفحه.
زارع‌زاده، ع.، رضایی، م.ب.، میرحسینی، ع. و شمس‌زاد، م.، 1386. بررسی اکولوژیک سی و چهارگونه گیاه اسانس‌دار تیره نعنا دراستان یزد. تحقیقات گیاهان دارویی و معطرایران، 23(3): 441-432.
سلطانی‌پور، م.، جمزاد، ز.، جلیلی، ع. و محمودی، م.، 1399. جایگاه حفاظتی گونه انحصاری مورخوش Zhumeria Majdae Rech.f.& Wendelbo در ایران. طبیعت ایران، 5(1): 96 -91.
صفوی، س. ر. و امینی‌راد، م.، 1400. جایگاه حفاظتی گونه انحصاری Leutea avicennae Mozaff. در ایران. طبیعت ایران، 6(5): 123 -117.
صفی‌خانی‌پور، ک. و جمزاد، ز.، 1398. جایگاه حفاظتی گونه انحصاری Scorzonera persica Boiss.& Buhse. در ایران. طبیعت ایران، 4(5): 86 -81.
گلدانساز، س.م.، جعفریان جلودار، ز.، صفاییان، ر. و سنبلی، ع.، 1397. بررسی برخی خصوصیات اکولوژیکی و کارکردی گیاه پونه‌سای کرک‌ستاره‌ای (Nepeta asterotricha Rech.f.) در استان یزد. حفاظت زیست‌بوم گیاهان، 14(7): 149-137.
محبی، ج.، جمزاد، ز. و بخشی خانیکی، غ.، 1395. جایگاه حفاظتی شش گونه انحصاری مرزه در ایران. طبیعت ایران، 1(1): 79-74.
مهرنیا، م.، اسدی، م.، و مرادی، ا.، 1401. جایگاه حفاظتی بلند‌مازو Quercus castaneaifolia C.A. Mey. در ایران. طبیعت ایران، 7(5): 146 -137.
میرحسینی، ع.، جمزاد، ز. و باغستانی میبدی، ن.، 1385. جمع‌آوری و شناسایی فلور استان یزد و تشکیل هرباریوم استانی(فاز2). گزارش نهایی طرح تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد، یزد، 144 صفحه. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 151 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 217 |
||