1استادیار پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
2پژوهشگر، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
چکیده
باغ گیاهشناسی ملی ایران بزرگترین و کاملترین مجموعه ژنتیکی کشور محسوب میشود و کارکرد آن در حفظ گونههای مهم و اندمیک ایران و منبعی برای تکثیر آنها بیبدیل است. باغ گیاهشناسی ملی ایران با تنوع گیاهی فراوانی که دارد (بیش از 4000 گونه گیاهی)، بدون شک طیف وسیعی از قارچهای مفید را نیز دربرمیگیرد ازجمله قارچهای همزیست با گیاهان و بسیاری از قارچهای دیگری که مؤثرترین بازیافتکنندهها و تجزیهکنندههای طبیعت هستند. در این نوشتار، که بخشی از یک پروژه تحقیقاتی است، یک نوع قارچ ماکروسکوپی در باغ گیاهشناسی ملی بررسی شد. در پاییز 1402، نمونههایی از قارچ ماکروسکوپی پاف بال-شنی (Battarea phalloeides)، یک گونه نادر و حفاظتشده در دنیا، از باغ گیاهشناسی ملی ایران جمعآوری شد. این گونه قارچ ساپروبیک دارای بو و مزه مشخصی نیست و بهصورت انفرادی یا گروهی در خاکهای شنی رشد میکند. مشخصات مرفولوژیکی قارچ در نمونههای جمعآوریشده شامل: کلاهک به شکل مخروطی تا نیممخروطی با قطر چهارسانتیمتر، ساقه کرکدار، سفت و قهوهای با ارتفاع 25 سانتیمتر و در قاعده دارای ولوا و گلبا متشکل از کاپیتیلیوم و الاتر بود. الاترها دارای ساختارهای مارپیچی زردرنگ و بازیدیا دو-چهار اسپوره و فاقد سیستیدیا بودند. براساس مشخصات یادشده، نمونه جمعآوریشده تحت عنوان Battarrea phalloides(Agaraicaceae, Basidiomycota)شناسایی شد. گونه B.phalloidesبا وجود گستردگی جهانی، یکی از گونههای قارچی نادر و در خطر انقراض است. مشاهده این قارچ نادر در باغ گیاهشناسی ملی ایران، لزوم توجه و حفظ این گنجینه زیستی را در برابر توسعه شهری برجسته میکند.
1Assistant Professor, Research Institute of Forests and Rangelands. Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
2Research Expert, Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
چکیده [English]
The National Botanical Garden of Iran (NBGI) is the country's largest and most complete genetic collection. Its role in preserving Iran's essential and endemic species and as a source for their propagation is irreplaceable. The National Botanical Garden of Iran, with its rich plant diversity (more than 4000 plant species), undoubtedly includes a wide range of valuable fungi. These include fungi, plant symbionts, and many other fungi that are nature's most effective recyclers and decomposers. During autumn 2023, Specimens of Sandy Stilt-Puffball (Battarrea phalloides), a rare and protected species worldwide, were collected from the NBGI. This saprobic fungi has no specific smell and taste and grows singly or in groups on sandy soils. In the collected samples, the morphological features of the fungus included a conical to semi-conical cap with a diameter of four centimeters, a hairy, hard, and brown stem with a height of 25 cm, and a vulva consisting of a capitolium and gleba and an elater at the base. Elaters had yellow spiral structures and basidia with two - four spores and no cystidia. Based on the above characteristics, the sample taken was identified as Battarrea phalloides (Agaraicaceae, Basidiomycota). Despite its worldwide distribution, the species B. phalloides is one of the rare and endangered fungal species. Observing this rare mushroom in the NBGI highlights the need to pay attention to this biological treasure and protect it from urban development.
کلیدواژهها [English]
Basidiomycota, Battarrea phalloides, IUCN red‐listing, Mycobiota of Iran
مراجع
حمزهای، ب.، پناهی، پ.، متینیزاده، م.، درگاهیان، ف.، عباسی، ح. ر. و علیزاده علیآبادی، ع.، 1401. مروری بر نقش حریم در حفظ و پایداری اکوسیستمهای طبیعی (مطالعه موردی: باغ گیاهشناسی ملی ایران). مجله تحقیقات حمایت و حفاظت جنگلها و مراتع ایران، 20 (2): 219-234.
صابر، م.، 1365. معرفی گاسترومیستهای (GASTEROMYCETES) جمعآوریشده در ایران. بیماریهای گیاهی، 22: 69-100.
صابر، م.، 1381. معرفی گونههای جدید از قارچهای Clavarioid و Gasteromycetes برای ایران. پانزدهمین کنگره گیاهپزشکی، کرمانشاه، ایران. ص 285.