| تعداد نشریات | 286 |
| تعداد نشریات سازمان | 84 |
| تعداد شماره‌ها | 2,909 |
| تعداد مقالات | 32,813 |
| تعداد مشاهده مقاله | 43,159,563 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 19,715,925 |
تحلیل تغییرات فرسایش خاک و تولید رسوب در یک قرن اخیر در حوزه آبخیز معرف-زوجی خامسان | ||
| مهندسی و مدیریت آبخیز | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 22 اسفند 1403 | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22092/ijwmse.2024.365887.2067 | ||
| نویسندگان | ||
| نگین قادری دهکردی1؛ عبدالواحد خالدی درویشان* 2؛ محمدرضا زارع3 | ||
| 1گروه آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تربیت مدرس، نور، ایران | ||
| 2گروه آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس | ||
| 3گروه فیزیک، دانشکده‌ی علوم، دانشگاه اصفهان. اصفهان، ایران. | ||
| چکیده | ||
| مقدمه: برآورد فرسایش و رسوب با استفاده از عناصر پرتوزا ابزاری است که برای ارائه نقشه فرسایش/رسوب‌گذاری و محاسبه اجزایی بودجه رسوب استفاده می‌شود. پژوهش حاضر با هدف مقایسه اجزای بودجه رسوب در دوره‌های زمانی 100-120 و 60 سال اخیر به ترتیب با استفاده از سرب-210 و سزیم-137 در زیرآبخیز شاهد حوضه معرف-زوجی خامسان انجام شد. مواد و روش‌ها: نمونه‌برداری از خاک در زیرآبخیز شاهد با روش نظام‌مند-تصادفی در تعداد 57 نقطه با پراکنش مناسب در کاربری‌های مختلف انجام شد. برای محاسبه شدت فرسایش/رسوب‌گذاری در هر نقطه، مدل پخش و انتقال برای اراضی غیرکشاورزی و مدل موازنه جرمی نوع II برای اراضی کشاورزی اجرا شد. نقشه محدوده‌های فرسایش/پایدار/رسوب‌گذاری از طریق مقایسه موجودی سرب-210 و سزیم-137 با مناطق مرجع تهیه شد. در نهایت نقشه توزیعی متوسط شدت فرسایش/رسوب‌گذاری با استفاده از رهیافت واحد کاری تهیه شده و اجزای بودجه رسوب به ترتیب برای متوسط 120-100 سال اخیر با استفاده از سرب-210 و متوسط 60 سال اخیر با استفاده از سزیم-137 محاسبه شد. نتایج و بحث: مقایسه نتایج بودجه‌بندی رسوب در زیرآبخیز مورد مطالعه نشان داد که در دوره زمانی 120-100 سال و 60 سال اخیر متوسط فرسایش خاک کل به ترتیب 87/292 و 87/526 تن در سال، متوسط رسوب‌گذاری کل به ترتیب 07/7 و 26/20 تن در سال و متوسط فرسایش خاک خالص (رسوب‌دهی) به ترتیب 79/285 و 61/506 تن در سال بوده است. در دو دوره زمانی 120-100 و 60 سال اخیر متوسط شدت فرسایش به‌ترتیب 92/2 و 25/5 تن بر هکتار در سال و تولید رسوب به ترتیب 85/2 و 05/5 تن بر هکتار در سال برآورد شد. هم‌چنین نسبت تحویل رسوب زیرآبخیز مورد بررسی در دوره‌های زمانی 120-100 و 60 سال اخیر به ترتیب 98/0 و 96/0 بود؛ به عبارت دیگر در دوره زمانی 120-100 سال به طور متوسط تنها دو درصد از خاک فرسایش‌یافته مجدداً در سطح زیرآبخیز توزیع شده است و در دوره زمانی 60 سال اخیر این مقدار به چهار درصد رسیده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| بودجه رسوب؛ تاریخچه فرسایش؛ منشأیابی رسوب؛ نسبت تحویل رسوب؛ نقشه فرسایش | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Analysis of changes in soil erosion and sediment yield in the last century in Khamsan representative-paired watershed | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Negin Ghaderi Dehkordi1؛ Abdulvahed Khaledi Darvishan2؛ Mohamad Reza Zare3 | ||
| 1Department of Watershed Management, Faculty of Natural Resources, Tarbiat Modares University, Noor, Iran. | ||
| 2Department of Watershed Management, Faculty of Natural Resources, Tarbiat Modares University | ||
| 3Department of Physics, Faculty of Sciences, University of Isfahan, Isfahan, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Introduction: Estimating soil erosion and sedimentation using radioactive elements is a tool used to provide erosion/deposition maps and calculate sediment budget components. This study aimed to compare the sediment budget components over the periods of 100-120 years and the last 60 years, respectively, using 210Pbex and 137Cs radionuclides in the control sub-watershed of the Khamsan representative-paired watershed. Materials and methods: Soil sampling in the control sub-watershed was conducted using a systematic-random approach at 57 points, appropriately distributed across different land uses. To calculate the erosion/deposition intensity at each point, the diffusion and migration model and mass balance model II were used for non-agricultural lands agricultural lands, respectively. Erosion/stable/deposition area maps were created by comparing the inventories of 210Pbex and 137Cs with reference areas. Finally, the average erosion/deposition intensity distribution map was prepared using the working unit approach, and the components of the sediment budget were calculated as the average of the last 100-120 years using 210Pbex and the average of the last 60 years using 137Cs. Results and discussion: The comparison of sediment budget results in the studied sub-watershed showed that in the last 100-120 year and the last 60 years, the average total soil erosion was 292.87 and 526.87 (ton year-1), respectively. The average total deposition was 7.07 and 20.26 (ton year-1), and the average net soil erosion (sediment yield) was 285.79 and 506.61 (ton year-1), respectively. In the two time periods of 100-120 years and the last 60 years, the average erosion intensity was estimated at 2.92- and 5.25-ton ha-1 year-1, and the sediment yield was 2.85- and 5.05-ton ha-1 year-1, respectively. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Erosion history, Erosion map, Sediment budget, Sediment delivery ratio, Sediment sourcing | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 13 |
||