| تعداد نشریات | 286 |
| تعداد نشریات سازمان | 84 |
| تعداد شماره‌ها | 2,909 |
| تعداد مقالات | 32,813 |
| تعداد مشاهده مقاله | 43,160,199 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 19,715,986 |
پایش تغییرات کاربری اراضی حریم و بستر رودخانه قشلاق با استفاده از تکنیک های سنجش از دور و تاثیر آن بر روی سیلاب | ||
| مدیریت اراضی | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 22 اسفند 1403 | ||
| نوع مقاله: پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22092/lmj.2025.365031.350 | ||
| نویسنده | ||
| نساء شایانی* | ||
| ندارم | ||
| چکیده | ||
| به دلیل تغییر و تحولات ناشی از عوامل طبیعی و انسان‌ساخت که در حوضه آبریز و در طول مسیر رودخانه ایجاد می‌شود، الگوی جریان دائما دست‌خوش تغییر می‌گردد. بدیهی است شناخت پدیده‌ها و آثار ناشی از تغییرات آن‌ها بر شرایط جریان، می‌تواند نقش موثری در به حداقل رساندن خسارات و مشکلات ناشی از سیل و نیز بهره‌برداری بهینه از رودخانه ایفاد نماید. در حوضه قشلاق توسعه اراضی زراعی و باغی در اراضی حاشیه رودخانه در سه دهه گذشته سبب افزایش تراکم کاربری‌ها در اطراف رودخانه و فشار بیشتر بر این منبع آبی شده است. بدین منظور در تحقیق حاضر ابتدا با استفاده از تصاویر ماهواره‌‌ای لندست 8 سنجنده OLI/TRIS و لندست 5 سنجنده TM در سامانه گوگل ارث انجین با قدرت تفکیک مکانی 30 متر و روش طبقه‌بندی جنگل تصادفی، کاربری اراضی برای سال‌های 1990، 2000، 2010 و 2020 تهیه شده و تغییرات ایجاد شده در هر دوره مورد بررسی قرار گرفت. بیشترین تغییرات مربوط به دوره سوم یعنی سال 2020-2010 می‌باشد که کاربری مسکونی 3/23 درصد، زراعت دیم 57 درصد، و زراعت آبی 7/52 درصد افزایش یافته است؛ درحالیکه مراتع 9/16 درصد کاهش یافته است. تغییرات کاربری اراضی همچنین در بستر، حریم و گستره عرضی رودخانه مورد بررسی قرار گرفتند که نتایج نشان‌دهنده افزایش مساحت مناطق مسکونی و گسترش تصرفات در دوره‌های مختلف به میزان 1/154 درصد در دوره 2000-1990، 60 درصد در دوره 2010-2000 و 3/31 درصد در دوره 2020-2010 در بستر رودخانه قشلاق بوده است که در این خصوص باید اقدامات لازم جهت رفع تصرفات و بازگشایی صورت گیرد. سپس با توجه به شدت بارندگی در زمان تمرکز زیرحوضه‌های مطالعاتی و دوره بازگشت‌های مختلف و همچنین مقادیر CN که از تلفیق نقشه‌های کاربری اراضی استخراج شده و نقشه-های گروه هیدرولوژیک خاک، تولید شده و دبی پیک حوضه در سال‌های مطالعاتی در محیط نرم‌افزار HEC-HMS تعیین گردیدند. نتایج نشان می‌دهد که دبی پیک سیلاب در طی زمان روند افزایشی داشته است. بیشترین تغییرات درصد دبی پیک مربوط به دوره سوم (2010-2020) می‌باشد که به دلیل کاهش کاربری مرتع و افزایش کاربری‌های زراعت و مسکونی، پتانسیل تولید رواناب و در نهایت CN افزایش یافته و این موضوع سبب افزایش دبی پیک حوضه شده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تغییرات کاربری اراضی؛ سیلاب؛ تکنیک سنجش از دور؛ مدل هیدرولوژیک HEC-HMS و حوضه قشلاق | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Monitoring the changes in the use of protected lands and the bed of the Gheshlagh river using remote sensing techniques and its impact on floods. | ||
| نویسندگان [English] | ||
| nesa shayani | ||
| sanandaj | ||
| چکیده [English] | ||
| Due to the changes and transformations caused by natural and man-made factors that occur in the catchment area and along the course of the river, the flow pattern is constantly changing. It is obvious that knowing the phenomena and the effects caused by their changes on the flow conditions can play an effective role in minimizing the damages and problems caused by floods as well as the optimal exploitation of the river. In the Qashlaq basin, the development of agricultural and garden lands in the borderlands of the river in the past three decades has caused an increase in the density of uses around the river and more pressure on this water source. For this purpose, in this research, firstly, by using satellite images of Landsat 8 sensor OLI/TRIS and Landsat 5 sensor TM in the Google Earth Engine system with a spatial resolution of 30 meters and random forest classification method, land use for the years 1990, 2000, 2010 and 2020 were prepared and the changes made in each period were analyzed. The biggest changes are related to the third period, i.e. 2010-2020, where residential use has increased by 23.3%, rainfed agriculture by 57%, and irrigated agriculture by 52.7%. while pastures decreased by 16.9 percent. The land use changes were also investigated in the bed, boundary and transverse extent of the river, and the results showed an increase in the area of residential areas and expansion of occupations in different periods by 154.1% in the period of 1990-2000, 60% in the period of 2010. - 2000 and 31.3% in the period of 2010-2020 was in the bed of Gheshlagh river, in this regard, necessary measures should be taken to remove the occupations and reopen. Then, according to the rainfall intensity at the time of concentration of the study sub-basins and the different return periods, as well as the CN values extracted from the combination of land use maps and soil hydrological group maps, and the peak discharge of the basin in the year Studies were determined in the HEC-HMS software environment. The results show that the peak flood discharge has been increasing over time. The biggest changes in the percentage of discharge peak are related to the third period (2010-2020), which due to the decrease in pasture use and the increase in agricultural and residential uses, the potential of runoff production and finally CN has increased, and this has caused an increase in the peak discharge of the basin. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| : Land use changes, flood, remote sensing technique, HEC-HMS hydrological model and Gheshlagh basin | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 11 |
||