اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات284
تعداد نشریات سازمان82
تعداد شماره‌ها3,083
تعداد مقالات34,401
تعداد مشاهده مقاله48,282,143
تعداد دریافت فایل اصل مقاله79,012,994
آسیمه, محبوبه, آزادی, ابوالفضل. (1404). تحلیل عوامل مؤثر بر تغییر کاربری اراضی کشاورزی در ایران با استفاده از تکنیک دلفی فازی. سامانه مدیریت نشریات علمی, 13(1), 1-15. doi: 10.22092/lmj.2025.367588.372
محبوبه آسیمه; ابوالفضل آزادی. "تحلیل عوامل مؤثر بر تغییر کاربری اراضی کشاورزی در ایران با استفاده از تکنیک دلفی فازی". سامانه مدیریت نشریات علمی, 13, 1, 1404, 1-15. doi: 10.22092/lmj.2025.367588.372
آسیمه, محبوبه, آزادی, ابوالفضل. (1404). 'تحلیل عوامل مؤثر بر تغییر کاربری اراضی کشاورزی در ایران با استفاده از تکنیک دلفی فازی', سامانه مدیریت نشریات علمی, 13(1), pp. 1-15. doi: 10.22092/lmj.2025.367588.372
آسیمه, محبوبه, آزادی, ابوالفضل. تحلیل عوامل مؤثر بر تغییر کاربری اراضی کشاورزی در ایران با استفاده از تکنیک دلفی فازی. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1404; 13(1): 1-15. doi: 10.22092/lmj.2025.367588.372

تحلیل عوامل مؤثر بر تغییر کاربری اراضی کشاورزی در ایران با استفاده از تکنیک دلفی فازی

مدیریت اراضی
مقاله 2، دوره 13، شماره 1، مرداد 1404، صفحه 1-15    اصل مقاله (1.19 M)
نوع مقاله: پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22092/lmj.2025.367588.372
نویسندگان
محبوبه آسیمه1؛ ابوالفضل آزادی* 2
1دانشجوی دکتری توسعه کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران
2استادیار پژوهش، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خوزستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اهواز، ایران؛
چکیده
تبدیل کاربری اراضی کشاورزی و عوامل تشدید کننده­ی آن از جمله چالش‌های زیست­محیطی در کشور بوده  و پس از کم آبی، از مهم‌ترین مشکلات اساسی کشاورزی ایران محسوب می‌گردد. بنابراین، شناسایی عوامل مؤثر بر تغییر و تبدیل کاربری اراضی حائز اهمیت است. هدف اصلی این پژوهش تحلیل عوامل مؤثر بر تغییر و تبدیل کاربری اراضی کشاورزی به کاربری های دیگر مانند تفرجگاه و غیره در ایران است. برای بررسی این موضوع، تعداد دوازده نفر از متخصصان مراکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی کشور در زمینه­ی ارزیابی و تغییر کاربری اراضی با استفاده از روش نمونه­گیری هدفمند و گلوله­برفی و تکنیک دلفی فازی طی دو مرحله، جهت دستیابی به توافق گروهی بین خبرگان استفاده شد و از۷۲ شاخص استخراج شده، ۲۸ شاخص در چهار گروه (اقتصادی، اجتماعی _ فرهنگی، قانونی _ نهادی، محیطی _ زیر ساختی) به عنوان مهم‌ترین عوامل مؤثر بر تغییر کاربری اراضی انتخاب شدند. نتایج نشان داد عامل قانونی_ نهادی حائز اهمیت بیش­تری بود و در این بعد عدم برنامه­ریزی مناسب دولت برای حفظ اراضی کشاورزی با وزن 0/0992، عدم برخورد قاطع حاکمیت با تغییر دهندگان کاربری اراضی با وزن 0/0973 و وابستگی سازمان­ها و ادارات به درآمد ناشی از تغییر کاربری با وزن 0/0968 در رتبه­های اول تا سوم قرار گرفتند. در نظر گرفتن این عوامل می­تواند نقش حائز اهمیتی در مدیریت تغییر کاربری اراضی کشاورزی داشته باشد. لذا لزوم تجدید نظر در ساختار حکمرانی اراضی و بررسی و اصلاح خلأهای قوانین تغییر کاربری اراضی و تبصره‌های قانونی موجود، جلوگیری از خرد شده اراضی کشاورزی و فرهنگ‌سازی و ارتقاء سطح اطلاعات جوامع روستایی در خصوص ضرورت حفظ کاربری اراضی کشاورزی و آشنایی با پیامدها و آسیب‌های تغییر کاربری اراضی کشاورزی از سوی دولت می‌تواند راهکار مناسبی برای حفاظت از زمینهای کشاورزی باشد.
کلیدواژه‌ها
کاربری اراضی؛ اراضی کشاورزی؛ ایران؛ تکنیک دلفی فازی؛ روش گلوله برفی
عنوان مقاله [English]
Using the fuzzy Delphi Technique to Investigate the Factors Involved in Agricultural Land Use Change in Iran
نویسندگان [English]
Mahbobeh Asimeh1؛ abolfazl azadi2
1PhD Student in Agricultural Development, Faculty of Agriculture, Yasouj University, Yasouj, Iran.
2Assistant Professor, Khuzestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Ahvaz, Iran
چکیده [English]
Agricultural land use conversion and its aggravating factors form an environmental challenge only second to water scarcity as the fundamental problem in the Iranian agricultural arena. It is, therefore, essential to identify the factors underlying land use change. The present study strives to explore the factors that lead to agricultural land use change to such uses as recreational and housing developments in Iran. For the purposes of this study, questionnaires were given to 12 experts in land use assessment and change selected from the Agricultural and Natural Resources Research and Education Centers from across Iran using the purposive and snowball sampling methods alongside the fuzzy Delphi technique in two stages. From the 72 indicators extracted from the expert consensus achieved, 28 in four groups (economic, social-cultural, legal-institutional, and environmental-infrastructure) were selected based on expert opinion as the most significant factors affecting land use change. The results showed that the legal and institutional factor was more important; more specifically, lack of proper planning by the government to preserve agricultural lands, lack of definitive reaction by the authorities to land use changers, and reliance of organizations and departments on the revenues exacted from land use change ranked first to third in this dimension, with weights of 0.0992, 0.0973, and 0.0968, respectively. Thus, these factors can evidently play decisive roles in managing agricultural land use change. It was, furthermore, found instructive that the government should adopt measures to review and update the current land governance structure, review and revise the gaps in the relevant laws and the existing regulatory provisions, prevent fragmentation of agricultural lands, raise awareness among the rural communities regarding the advantages of preserving current agricultural land uses, and alert them about the dire consequences of such changes.
کلیدواژه‌ها [English]
Land use, Agricultural land, Iran, Fuzzy Delphi, Snowball sampling method
مراجع
  1. Andersson, K. and Gibson, C.C. 2007. Decentralized governance and environmental change: Local institutional moderation of deforestation in Bolivia. Journal of Policy Analysis and Management, 26(1), pp.99-123.  https://doi.org/10.1002/pam.20229
  2. Asimeh, M. and Nooripoor, M. 2021. Analysis of Barriers and Obstacles of Lands Consolidation and Production Cooperatives Formation: the case of Zarghan County. Cooperation and Agriculture, 10(38), pp. 43-61.

 https://doi. 10.22034/ajcoop.2021.126286

  1. Asimeh, M., Nooripoor, M., Azadi, H., Van Eetvelde, V., Sklenička, P. and Witlox, F. 2020. Agricultural land use sustainability in Southwest Iran: Improving land leveling using consolidation plans. Land Use Policy, 94, 104555.

Doi: org/10.1016/j.landusepol.2020.104555

  1. Bahremand Paskeh, Z. and Kavoosi Kalashami, M. 2020. Identification of Affecting Factors on Agricultural Land Use Change in Belgor Village, Sowmeh Sara County. Rural Development Strategies, 7(2), pp.157-170. doi: 10.22048/rdsj.2020.241518.1861
  2. Barati, A. A., Asadi, A., Kalantari, K. and Azadi, H. 2016. Design of Structural Equation and Integrated Causes and Effects Model of Agricultural Land Use Change in Iran According to the Experts’ View of Agricultural Land Organization. Iranian Agricultural Extension and Education Journal, 12(1), pp. 21-37.

Doi: 20.1001.1.20081758.1395.12.1.2.3

  1. Chakir, R. and Parent, O. 2009. Determinants of land use changes: A spatial multinomial probit approach. Papers in Regional Science, 88(2), pp.327-345.

 https://doi.org/10.1111/j.1435-5957.2009.00239.x

  1. Creswell, J. W. and Clark, V. L. P. 2017. Designing and conducting mixed methods research(3rd, International student ed.). SAGE Publications.
  2. Dalal, B., Dent, C.D. and Dubois, O. 2000. Rural planning in developing countries Earth Scan Publications. London, Sterling VA.
  3. Ellis, E.C., Kaplan, J.O., Fuller, D.Q., Vavrus, S., Klein Goldewijk, K. and Verburg, P.H., 2013. Used planet: A global history. Proceedings of the National Academy of Sciences, 110(20), pp.7978-7985. https://doi.org/10.1073/pnas.1217241110
  4. Geist, H.J. and Lambin, E.F. 2002. Proximate causes and underlying driving forces of tropical deforestation: Tropical forests are disappearing as the result of many pressures, both local and regional, acting in various combinations in different geographical locations. BioScience, 52(2), pp.143-150.

 https://doi.org/10.1641/0006-3568(2002)052[0143:PCAUDF]2.0.CO;2

  1. Ghadimi, S.A., Papzan, A. and Amini, A. 2018. The Investigation of Agricultural Land Use Change Trend and their Effects on Sustainable Development Components (Zayandehrood Basin of Isfahan Province). Agricultural Extension and Education Research, 11(3), pp.41-58.
  2. Habibi, A., Izdiyar, P. and Serafrazi, A. 2014. Fuzzy multi-criteria decision making, Rasht, Ketiba Gil.

Hsueh, S.L., 2013. A fuzzy logic enhanced environmental protection education model for policies decision support in green community development. The Scientific World Journal, 2013(1), pp.250374.  https://doi.org/10.1155/2013/250374

  1. Kalantari, K. and Abdollahzadeh, G. 2008. Factors affecting agricultural land fragmentation in Iran: a case study of Ramjerd Sub District in Fars Province. American Journal of Agricultural and Biological Science, 3(1), pp. 358-363.

 Doi: https://doi.org/10.3844/ajabssp.2008.358.363

  1. Kaufmann, A. M. and Gupta, M .1988. Fuzzy mathematical models in engineering and management Scienc, New York: Elsevier Science Inc.
  2. Lambin, E.F., Geist, H.J. and Lepers, E. 2003. Dynamics of land-use and land-cover change in tropical regions. Annual Review of Environment and Resources, 28(1), pp.205-241. https://doi.org/10.1146/annurev.energy.28.050302.105459
  3. Liu, X., Xu, Y., Sun, S., Zhao, X., Wu, P. and Wang, Y. 2022. What is the potential to improve food security by restructuring crops in Northwest China. Journal of Cleaner Production, 378, pp. 134620. org/10.1016/j.jclepro.2022.134620
  4. Liu, Y. and Zhou, Y. 2021. Territory spatial planning and national governance system in China. Land Use Policy, 102, pp. 105288. doi: org/10.1016/j.landusepol.2021.105288
  5. Mahtta, R., Fragkias, M., Güneralp, B., Mahendra, A., Reba, M., Wentz, E.A. and Seto, K.C. 2022. Urban land expansion: the role of population and economic growth for 300+ cities. Npj Urban Sustainability, 2(1), p.5. 1038/s42949-022-00048-y
  6. Mehri, A., Salmanmahiny, A., Tabrizi, A.R.M., Mirkarimi, S.H. and Sadoddin, A. 2018. Investigation of likely effects of land use planning on reduction of soil erosion rate in river basins: Case study of the Gharesoo River Basin. Catena, 167, pp.116-129. https://doi.org/10.1016/j.catena.2018.04.026
  7. Mohammad sharifi, M., Hayati, B., Pishbahar, E. and Dashti, G. 2020. Factors affecting on agricultural land use change in the Dezful County, Agricultural Economics Research, 12(45), pp. 25-45. doi:1001.1.20086407.1399.12.45.2.2
  8. Mohammadzadeh, L., Ghanian, M., Shadkam, S. and Marzban, A. 2020. Factors Affecting Agricultural Land Use Changes in South Basin of Urmia Lake; Analyzing the Farmers’ Behavior, Iranian Agricultural Extension and Education Journal, 16(1), pp. 221-234.

 Doi: 10.22034/iaeej.2020.203489.1460

  1. Montazer, G.A. and Jafari, N. 2008. Application of fuzzy Delphi method in designing tax policy in Iran. The Economic Research, 8(1), pp.91-114.

URL: http://ecor.modares.ac.ir/article-18-2470-fa.html

  1. Mousavi, M., Yazdanpanah, M. 2021. Factors Affecting Agricultural Land Use Change in of Bavi County Khuzestan Province, Land Management Journal, 9(1), pp. 13-23.

Doi: 10.22092/lmj.2021.122973

  1. Navidi, M., Asadi Rahmani, H., Chatrenour, M., Kharazmi, R., Jamshidi, M., Ziaee Javid, A., MohamadEsmaeil, Z. and Ebrahimi Meymand, F. 2023. Changes in agricultural land use as a threat to food security. Journal of Land Management, 11(2), pp.229-248.

Doi: 10.22092/LMJ.2023.362757.336

  1. Qolipour, M. and Mohammadzadeh, L. 2013. Fuzzy logic for management students, Ati Nagar, Tehran
  2. Qu, Y., Zhang, Y., Wang, S., Shang, R., Zong, H. and Zhan, L. (2023). Coordinated development of land multi-function space: An analytical framework for matching the supply of resources and environment with the use of land space for ecological protection, agricultural production and urban construction. Journal of Geographical Sciences, 33(2), pp. 311-339. org/10.1007/s11442-023-2084-z
  3. Saadi, H. A. and Awatfi Akmal, F. 2017. Factors affecting agricultural land use change in the villages of Hamadan city. Spatial Economy and Rural Development, 7 (2), pp. 226-211.
  4. Salehi Talshi, F. and Mehboobi, M. 2011. Factors affecting the change of agricultural land use to garden. The first national conference on strategies to achieve sustainable development (Agriculture, Natural Resources and Environment), Tehran.
  5. Schirpke, U., Tasser, E., Borsky, S., Braun, M., Eitzinger, J., Gaube, V., Getzner, M., Glatzel, S., Gschwantner, T., Kirchner, M. and Leitinger, G. 2023. Past and future impacts of land-use changes on ecosystem services in Austria. Journal of Environmental Management, 345, pp.118728. https://doi.org/10.1016/j.jenvman.2023.118728
  6. Sedighi, S., Darban Astane, A. and Rezvani, M. R. 2018. An Investigation of the physical and political Factors Affecting Land Use Changing of Mahmoudabad Town, Spatial Planning, 7(2), pp. 39-58. doi: 10.22108/sppl.2018.81442.0
  7. Shayestemand, M., Hayati, B. and Haghjou, M. 2019. Factors affecting the agricultural lands use change in Tabriz County, Journal of Agricultural Science and Sustainable Production, 29(1), pp. 237-249.
  8. Song, X.-P., Hansen, M.C., Stehman, S.V., Potapov, P.V., Tyukavina, A., Vermote, E.F. and Townshend, J.R. 2018. Global land change from 1982 to 2016. Nature 560, 639–643. doi: 10.1038/s41586-018-0573-5
  9. Ustaoglu, E. and Williams, B. 2017. Determinants of urban expansion and agricultural land conversion in 25 EU countries. Environmental Management, 60, pp.717-746. doi: 1007/s00267-017-0908-2
  10. Voinov, A., D. Arctur, I. Zaslavskiy. and Saleem. A. 2008. Community-based software tools to support participatory modeling: a vision. International Congress on Environmental Modeling and Software. IEMSs: 766-774.
  11. Wang, J., Bretz, M., Dewan, M. A. A. and Delavar, M. A. 2022. Machine learning in modelling land-use and land cover-change (LULCC): Current status, challenges and prospects. Science of the Total Environment, 822, pp. 153559.

 doi.org/10.1016/j.scitotenv.2022.153559

  1. Xie, S., Zhang, W., Zhao, Y. and Tong, D. 2022. Extracting land use change patterns of rural town settlements with sequence alignment method. Land, 11(2), pp.313. https://doi.org/10.3390/land11020313
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 320
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 131


counter
سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب