| تعداد نشریات | 284 |
| تعداد نشریات سازمان | 82 |
| تعداد شماره‌ها | 3,034 |
| تعداد مقالات | 33,949 |
| تعداد مشاهده مقاله | 45,397,067 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 67,959,751 |
ارزیابی قابلیت نگهداری طولانیمدت بذر گونههای مرتعی مناطق مختلف اکولوژیک استان همدان در بانک ژن منابع طبیعی ایران | ||
| طبیعت ایران | ||
| مقاله 5، دوره 10، شماره 2 - شماره پیاپی 51، خرداد و تیر 1404، صفحه 37-46 اصل مقاله (665.52 K) | ||
| نوع مقاله: نامه‌های علمی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22092/irn.2025.369364.1648 | ||
| نویسندگان | ||
| جلال فرامرزی1؛ نسیم شعبانی* 2؛ کیوان صفی خانی1؛ حسن مداح عارفی3؛ جواد معتمدی4 | ||
| 1استادیار پژوهش، بخش تحقیقات جنگل‌ها و مراتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، همدان، ایران | ||
| 2کارشناس پژوهش، بخش تحقیقات جنگل‌ها و مراتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان زنجان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، زنجان، ایران، | ||
| 3دانشیار پژوهـش، مؤسسه ثبت تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران | ||
| 4دانشیار پژوهش، بخش تحقیقات مرتع، مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ایران | ||
| چکیده | ||
| حفاظت از تنوع زیستی گیاهان به‌ویژه در مواجهه با بحران‌هایی نظیر تغییر اقلیم و تخریب زیستگاه، ضرورتی انکارناپذیر است. در این رابطه، دو روش «حفاظت در رویشگاه» و «حفاظت در خارج از رویشگاه»، برای حفظ گونههای گیاهی مطرح است. حفاظت در رویشگاه، به حفظ گونه‌ها در زیستگاه طبیعی‌شان کمک می‌کند و امکان تداوم فرایندهای طبیعی و تکاملی را فراهم می‌سازد، اما در برابر تهدیدات ناگهانی آسیب‌پذیر است. در مقابل، حفاظت در خارج از رویشگاه، شامل جمع‌آوری و نگهداری بذر یا نهال در بانک‌های ژن یا باغ‌های گیاه‌شناسی است و برای حفاظت بلندمدت از گونههای نادر، بومی یا در معرض خطر اهمیت زیادی دارد. یکی از مهم‌ترین عوامل تعیینکننده در موفقیت نگهداری بذر در بانک ژن، نوع رفتار انبارداری بذرهاست که به‌‌طور مستقیم با میزان رطوبت بذر در زمان برداشت مرتبط است. ازاین‌‌رو، در چهارچوب طرح «جمع‌آوری متمرکز بذرهای مرتعی و دارویی، جهت تکمیل تنوع ژنتیکی موجود در بانک ژن منابع طبیعی»، با اندازه‌گیری شاخصه‌‌های بذری گونههای مرتعی نظیر درصد جوانه‌‌زنی، درصد خلوص، وزن هزاردانه، وزن بذر و رطوبت اولیه بذر، الگوی رفتاری انبارداری بذر گونه‌ها و امکان نگهداری آنها در شرایط انبارداری طولانیمدت بانک ژن ارزیابی شد. دراین‌‌خصوص تعداد 255 نمونه متعلق به 42 خانواده و 112 جنس، طی سال‌‌های 1374 تا 1379، از مناطق مختلف اکولوژیک استان همدان جمع‌آوری شد که درصد جوانه‌‌زنی بیشتر گونه‌ها، 100درصد بود. کمترین درصد جوانه‌‌زنی به گونه Trifolium campestre (40درصد) و کمترین درصد خلوص (38درصد) به گونهTanacetum polycephalum تعلق داشت. بیشترین وزن هزاردانه (55/6 گرم) مربوط به گونهAstragalus saetiger و کمترین مقدار (6/0 گرم) مرتبط با گونهTrifolium campestre بود. میزان رطوبت بذر در بیشتر گونه‌ها، بین 3 تا 8 درصد بود که با لحاظ نمودن مقدار رطوبت پایین‌تر از 7درصد در زمان برداشت به‌‌عنوان شاخص تعیینکننده قابلیت انبارداری بذر برای طولانیمدت، بذر بیشتر گونه‌ها، ازنظر انبارداری دارای رفتار ارتودوکس هستند و قابلیت ذخیره‌سازی را در شرایط استاندارد بانک ژن دارند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| شناسایی بذور؛ گونههای گیاهی؛ بانک ژن؛ شاخصه‌‌های بذری؛ استان همدان | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Assessment of long-term seed storage capability of rangeland species from different ecological regions of Hamadan province in the Iranian natural resources gene bank of Iran | ||
| نویسندگان [English] | ||
| jalal faramarzi1؛ nassim shabani2؛ Keivan Safikhani1؛ Hasan Madah arefi3؛ Javad Motamedi4 | ||
| 1Assistant Professor, Forest and Rangeland Research Department, Hamedan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization, Hamedan, Iran | ||
| 2Researcher, Forest and Rangeland Research Department, Zanjan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization, Zanjan, Iran, | ||
| 3Associate Professor, Seed and Plant Improvement Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization, Karaj, Iran | ||
| 4Associate Prof, Rangeland Research Department, Research institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Protecting plant biodiversity is an undeniable necessity, particularly in light of crises such as climate change and habitat destruction. In this context, two strategies—in-habitat conservation and out-of-habitat conservation—are employed to preserve plant species. In-habitat conservation maintains species within their natural environments, supporting the continuation of ecological and evolutionary processes, but it remains vulnerable to sudden threats. Conversely, ex-situ conservation involves collecting and storing seeds or seedlings in gene banks or botanical gardens and is vital for the long-term preservation of rare, endemic, or endangered species. A critical factor in the success of seed preservation in gene banks is the type of seed storage behavior, which is directly influenced by the seed’s moisture content at harvest. Therefore, as part of the project titled “Focused Collection of Rangeland and Medicinal Seeds to Supplement the Genetic Diversity in the Natural Resources Gene Bank”, the seed storage behavior and the feasibility of long-term preservation in a gene bank were assessed by evaluating seed characteristics of various rangeland species. These included germination percentage, purity percentage, thousand-seed weight, seed weight, and initial seed moisture. In this study, 255 samples from 42 families and 112 genera were collected from different ecological regions of Hamedan Province between 1995 and 1999. Most species exhibited a germination rate of 100%. The lowest germination rate was observed in Trifolium campestre (40%), and the lowest purity percentage (38%) was recorded for Tanacetum polycephalum. The highest thousand-seed weight (6.55 g) was found in Astragalus saetiger, while the lowest (0.6 g) belonged to Trifolium campestre. In most species, seed moisture content ranged from 3 to 8%. Considering that a moisture content below 7% at harvest is a key indicator for long-term seed storage potential, the majority of seeds displayed orthodox storage behavior and were suitable for conservation under standard gene bank conditions. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Seed identification, plant species, gene bank, seed characteristics, Hamedan province | ||
| مراجع | ||
|
دشتی، م.، معتمدی، ج.، محدث‌‌حسینی، س.ا. و پورعباس، م.ح.، 1401. تعیین ارزش اقتصادی و بهره‌برداری از گیاهان دارویی در مراتع فریزی، خراسان رضوی. دوفصلنامه فناوری گیاهان دارویی ایران، 4(2): 71-83. 10.22092/mpt.2022.360547.1114
رحمانی، ا.، جم‌زاد، ز.، آقائی، م.ج.، سرخی، ب. و حمزه، ب.، 1399. بررسی نقش بانک‌های ژن در حفظ ذخایر ژنتیکی کشور، قسمت دوم. طبیعت ایران، 5(5): 101-115. 10.22092/irn.2020.122536
سلگی، م. و وجدانی، ح.ر.، 1383. مقایسه اقتصادی مراتع و دیم‌زارها (مطالعه موردی: استان همدان). سومین همایش ملی مرتع و مرتعداری ایران، کرج. https://civilica.com/doc/400285/
کلوندی، ر.، آستانی، س. و سحاب امیرخانی، س.، 1389. بررسی تنوع گیاهان دارویی استان همدان. کنفرانس ملی حفاظت از تنوع زیستی و دانش بومی، کرمان. https://civilica.com/doc/103185/
محمودی، ش. و دهقان‌گرده، س.، 1402. منابع ژنتیکی گیاهی برای مواد غذایی و کشاورزی و فرایندهای قانونی به‌‌منظور حفاظت، دسترسی، بهره‌برداری و تبادل. اولین همایش ملی کشاورزی دانش‌بنیان، تغییراقلیم و امنیت غذایی، کرج. https://civilica.com/doc/2014674/
مداح‌‌عارفی، ح. و عبدی، ن.ا.، 1389. جمع‌آوری متمرکز بذرهای مرتعی و دارویی، جهت تکمیل تنوع ژنتیکی موجود در بانک ژن منابع طبیعی (مطالعه موردی: بخشی از سلسله جبال زاگرس). فصلنامه پژوهشی تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران، 11 (3): 300-283.
مرادیان، ز.، ملکی فراهانی، س. و رضازاده، ع.، 1400. اثر رطوبت بذر و مدت زمان انبارداری بر تنش اکسیداتیو در بذرهای جو. علوم و تحقیقات بذر ایران، 8(4): 413-428. 20.1001.1.24763780.1400.8.4.7.2
ولائی، م.، عبدالهی، ع.، خالقی، ع. و اسکندرزاده، آ.، 1400. تحلیل اثرات اقتصاد دامداری در پایداری سکونتگاه‌های روستایی (مطالعه موردی: دهستان گاودول شرقی، شهرستان ملکان). تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی (علوم جغرافیایی)، 21(60): 359-341. 10.52547/jgs.21.60.341 | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 57 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 41 |
||