| تعداد نشریات | 285 |
| تعداد نشریات سازمان | 83 |
| تعداد شمارهها | 3,094 |
| تعداد مقالات | 34,563 |
| تعداد مشاهده مقاله | 49,474,949 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 79,894,030 |
جایگاه حفاظتی گونه انحصاری Tanacetum kurdistanicum | ||
| طبیعت ایران | ||
| مقاله 14، دوره 10، شماره 4 - شماره پیاپی 53، مهر و آبان 1404، صفحه 107-113 اصل مقاله (588.71 K) | ||
| نوع مقاله: معرفی گونههای گیاهی نادر و در معرض انقراض ایران | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22092/irn.2025.370274.1662 | ||
| نویسندگان | ||
| آزاد رستگار* 1؛ حسین معروفی2؛ عادل جلیلی3؛ زیبا جم زاد3 | ||
| 1استادیار پژوهش، بخش تحقیقات جنگلها و مراتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کردستان، سنندج، ایران | ||
| 2مربی پژوهشی، گروه علوم باغبانی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران | ||
| 3استاد پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| گونه شاهاسپَرَم کردستانی Tanacetum kurdistanicum Maroofi & Rastegar گیاهی بوتهای و متعلق به خانواده Asteraceae و بومی استان کردستان است و در رویشگاهی بسیار محدود در ارتفاع 2035 متری از سطح دریا در شیبهای شمال شرقی کوه آبیدر سنندج میروید. این گونه برمبنای سنجههای اتحادیه جهانی حفاظت (IUCN) و بررسیهای میدانی (AOO<2 km2) در طبقه Critically Endangered یا «در بحران انقراض» قرار میگیرد، بهدلیل وجود تنها یک جمعیت از این گونه، سنجه EOO معنیدار نبود، بنابراین، برای تعیین وضعیت گونه از سایر سنجهها مانند تعداد افراد جمعیت، وضعیت زادآوری افراد و روند ثبات جمعیت آن در یک دهه اخیر استفاده شد. ایزولهبودن این گونه انحصاری و ارزشمند اگرچه فاکتوری مهم در حفظ و بقای آن تلقی میشود ولی بزرگترین مانع برای گسترش جمعیتهای آن بهشمار میرود. حفاظت از گونه شاهاسپَرَم کردستانی در خارج از رویشگاه اصلی از طریق جمعآوری بذر، حفظ و نگهداری آن در بانک ژن منابع طبیعی ایران و کاشت و تکثیر آن در باغهای گیاهشناسی و مزارع تحقیقاتی عملی خواهد بود. همچنین ضروری است، حفاظت از آن در رویشگاه اصلی و توسط دستگاههای ذیربط ازجمله سازمان منابع طبیعی و سازمان حفاظت محیطزیست انجام شود و رویشگاه منحصربهفرد آن موردحفاظت قرار گیرد. بهعلاوه تقویت جمعیت آن میتواند از طریق بذرگیری و بذرپاشی در رویشگاه اصلی انجام شود. بذرپاشی در سایر رویشگاههای مشابه در اطراف سنندج (با توجه به حساسیت بالای اکولوژیکی این گونه) نیز میتواند از راهکارهای حفاظت از این گونه باشد. | ||
| کلیدواژهها | ||
| اتحادیه جهانی حفاظت؛ تیره کاسنی؛ وضعیت حفاظتی؛ گونه بومزاد (انحصاری) | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The conservation status of Tanacetum kurdistanicum, an endemic species of Iran | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Azad Rastegar1؛ Hosein Maroofi2؛ Adel Jalili3؛ Ziba Jamzad3 | ||
| 1Assistant Prof., Forests and Rangelands Research Department, Kurdistan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Sanandaj, Iran. | ||
| 2Senior Research Expert, Department of Horticultural Science, Faculty of Agriculture, University of Kurdistan, Sanandaj, Iran. | ||
| 3Prof., Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| Tanacetum kurdistanicum Maroofi & Rastegar (Asteraceae) is one of the endemic species in the flora of Kurdistan Province, distributed within a restricted habitat on the northeastern slopes of Abidar Mountain. Based on IUCN criteria and categories (AOO < 2 km²), this species is classified as Critically Endangered (CR). Because the species has only a single population, the EOO factor is not applicable; therefore, other indicators—such as the number of individuals within the population, the reproductive status of those individuals, and the trend of population stability over the past decade—were used to determine its conservation status. Although the isolation of this valuable and exclusive species plays a crucial role in its conservation and continued survival, it also represents the greatest barrier to the expansion of its populations. Conservation of this species outside its main habitat, through the collection of plant seeds and their preservation in the Iranian Natural Resources Gene Bank, as well as through planting and propagation in botanical gardens and research farms, is considered feasible and practical. Moreover, conservation measures within the habitat should be implemented by the relevant agencies, including the Natural Resources Organization and the Environmental Protection Organization, to ensure protection of its unique habitat. In addition, strengthening the population can be achieved through seed collection and reseeding within the primary habitat. Reseeding in other ecologically similar habitats around Sanandaj—given the high ecological sensitivity of this species—may also serve as a viable strategy for enhancing protection and supporting long-term persistence. | ||
| کلیدواژهها [English] | ||
| IUCN, Asteraceae, Conservation status, Endemic species | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 15 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 23 |
||