| تعداد نشریات | 285 |
| تعداد نشریات سازمان | 83 |
| تعداد شمارهها | 3,108 |
| تعداد مقالات | 34,654 |
| تعداد مشاهده مقاله | 49,789,096 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 80,146,737 |
پیش نمایی تغییرات اقلیمی تحت سناریوهای خط سیر اجتماعی- اقتصادی مشترک (SSP) در آبخیز بختگان- مهارلو | ||
| پژوهش های آبخیزداری | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 30 آذر 1404 | ||
| نوع مقاله: پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22092/wmrj.2025.370599.1634 | ||
| نویسندگان | ||
| بهارک معتمدوزیری* 1؛ سید نصرالله حسینی2؛ هادی کیادلیری2؛ حسن احمدی3 | ||
| 1گروه منابع طبیعی و محیط زیست، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه ازاد اسلامی، تهران، ایران | ||
| 2گروه منابع طبیعی و محیط زیست، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران | ||
| 3دانشکده احیای مناطق خشک و کوهستانی، دانشگاه تهران، کرج، ایران | ||
| چکیده | ||
| مقدمه و هدف تغییر اقلیم به معنای تغییرات بلندمدت و برگشتناپذیر در شرایط متوسط آب و هوایی است که ناشی از عوامل طبیعی و انسانی بوده و موجب افزایش دمای جهانی، ذوب شدن یخهای قطبی، افزایش سطح دریا و بروز رویدادهای شدید اقلیمی میشود. این تغییرات تأثیر زیادی بر متغیرهای هواشناسی مانند دما و بارش دارند که نظم هیدرولوژیکی را دچار اختلال میکنند. مدلهای گردش عمومی جو، ابزارهای پیشرفته و جامع برای شبیهسازی و پیشبینی این تغییرات بر اساس فرآیندهای دینامیکی و ترمودینامیکی جوی هستند به کار میروند؛ بنابراین پیش نمایی تغییرات اقلیمی تحت مدلهای گزارش ششم در آبخیز بختگان- مهارلو انجامگرفته است. مواد و روشها در این پژوهش، دادههای روزانه بارش و دمای کمینه و بیشینه پنج ایستگاه سینوپتیک ارسنجان، نیریز، صفاشهر، شیراز و تخت جمشید استفادهشده است. پارامترهای اقلیمی با استفاده از مدلهای گزارش ششم هیئت بیندولتی تغییر اقلیم با استفاده از مدل LARS-WG ریزمقیاس شد. انتخاب نوع ایستگاه با توجه بهکفایت دادهها، پراکندگی و تنوع اقلیمی در آبخیز انتخابشده است. در این پژوهش از برونداد سه مدل ACCESS-ESM1-5، CNRM-CM6-1 و MRI-ESM2-0 با بهرهگیری از سه سناریوی SSP126، SSP245 و SSP585 استفادهشده است. با استفاده از مدل آماری LARS-WG8، ریزمقیاس نمایی و اصلاح دادههای بارش و دمای کمینه و بیشینه بهمنظور افزایش دقت پیشبینیها انجام گرفت. درنهایت پیش نمایی اقلیمی برای دوره 2026 تا 2045 محاسبه و پردازش دادههای روزانه بارش و دما ایستگاههای سینوپتیک آبخیز بختگان- مهارلو و مقایسه آنها با دوره پایه محاسبه شد. نتایج و بحث نتایج نشان داد مدل ACCESS-ESM1-5 اختلاف میانگین بارش دوره پایه و آینده در سطح اطمینان 95 درصد معنی دار بوده است و بارش بالاتری نسبت به دو مدل دیگر پیشبینی میکند و مدلهای CNRM-CM6-1 و MRI-ESM2-0 به مقادیر دوره پایه نزدیکتر است. دمای بیشینه پیشبینیشده در تمام ایستگاهها و سناریوها نسبت به دادههای مشاهداتی افزایش دارد و در سطح اطمینان 95 درصد معنی دار و صعودی برآورد شده است. میانگین دمای بیشینه سالانه از 8/24 درجه سانتیگراد به 9/26 درجه سانتیگراد افزایش مییابد. مدل CNRM-CM6-1 بیشترین دمای بیشینه را پیشبینی کرده است. شیراز و تخت جمشید بالاترین دماها را دارند. دمای کمینه در همه ایستگاهها روند افزایشی دارد و میانگین آبخیز از 7/9 درجه سانتیگراد به 5/11 درجه (در سناریوی SSP585) میرسد. این نشاندهنده گرمتر شدن شبها و کاهش سرمای شبانه است. مدل CNRM-CM6-1 معمولاً دمای کمینه بالاتری نسبت به سایر مدلها پیشبینی میکند. دامنه تغییرات بارش پیشبینیشده حوزه از 9/248 تا 7/288 میلیمتر و دامنه تغییرات دمای بیشینه و کمینه نیز به ترتیب از 26 تا 9/26 و 11 تا 9/11 درجه سانتی گراد برآورد شده است. نتایج و بحث نتایج نشان داد مدل ACCESS-ESM1-5 اختلاف میانگین بارش دوره پایه و آینده در سطح اطمینان 95 درصد معنی دار بوده است و بارش بالاتری نسبت به دو مدل دیگر پیشبینی میکند و مدلهای CNRM-CM6-1 و MRI-ESM2-0 به مقادیر دوره پایه نزدیکتر است. دمای بیشینه پیشبینیشده در تمام ایستگاهها و سناریوها نسبت به دادههای مشاهداتی افزایش دارد و در سطح اطمینان 95 درصد معنی دار و صعودی برآورد شده است. میانگین دمای بیشینه سالانه از 8/24 درجه سانتیگراد به 9/26 درجه سانتیگراد افزایش مییابد. مدل CNRM-CM6-1 بیشترین دمای بیشینه را پیشبینی کرده است. شیراز و تخت جمشید بالاترین دماها را دارند. دمای کمینه در همه ایستگاهها روند افزایشی دارد و میانگین آبخیز از 7/9 درجه سانتیگراد به 5/11 درجه (در سناریوی SSP585) میرسد. این نشاندهنده گرمتر شدن شبها و کاهش سرمای شبانه است. مدل CNRM-CM6-1 معمولاً دمای کمینه بالاتری نسبت به سایر مدلها پیشبینی میکند. دامنه تغییرات بارش پیشبینیشده حوزه از 9/248 تا 7/288 میلیمتر و دامنه تغییرات دمای بیشینه و کمینه نیز به ترتیب از 26 تا 9/26 و 11 تا 9/11 درجه سانتی گراد برآورد شده است. نتیجهگیری و پیشنهادها روند کلی افزایش بارش و دما (بیشینه و کمینه) با شدت سناریوهای انتشار گازهای گلخانهای همسو است و نشانگر گرمتر و نسبتاً مرطوبتر شدن منطقه بختگان- مهارلو در آینده است. اختلاف بین مدلها نشاندهنده عدم قطعیت در پیشبینیهاست که استفاده از چند مدل و سناریو را برای کاهش ریسک تصمیمگیری ضروری میکند. این تغییرات نیازمند برنامهریزی و سازگاری دقیق برای مدیریت منابع آب، کشاورزی و سلامت عمومی در منطقه است. | ||
| کلیدواژهها | ||
| آبخیز بختگان- مهارلو؛ سناریوهای SSP؛ مدل LARS-WG؛ مدلهای گزارش ششم | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Projection of climate change under Shared Socioeconomic Pathways (SSP) scenarios in the Bakhtegan-Maharloo watershed | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Baharak Motamedvaziri1؛ Seyyed Nasrallah Hosseini2؛ Hadi Kiadaliri2؛ Hasan Ahmadi3 | ||
| 1Department of Natural Resources and Environmental,, SRB.C.,, Islamic Azad University, Tehran, Iran | ||
| 2Department of Natural Resources and Environment, SRB.C., Islamic Azad University, Tehran, Iran | ||
| 3Department of Reclamation of Arid and Mountainous Regions, University of Tehran, Karaj, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Introduction and Goal Climate change refers to long-term, irreversible changes in average climate conditions caused by natural and human factors, leading to global temperature increases, melting of polar ice caps, rising sea levels, and extreme weather events. These changes have a significant impact on meteorological variables such as temperature and precipitation, which disrupt hydrological order. General circulation models are advanced and comprehensive tools used to simulate and predict these changes based on atmospheric dynamic and thermodynamic processes. Therefore, climate change projections under the Sixth Report models have been carried out in the Bakhtegan-Maharloo watershed. Materials amd Methods In this study, daily precipitation and minimum and maximum temperature data from five synoptic stations of Arsanjan, Neyriz, Safashar, Shiraz and Takht Jamshid were used. Climatic parameters were downscaled using the models of the Sixth Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change using the LARS-WG model. The station type was selected based on data adequacy, dispersion and climatic diversity in the watershed. In this study, the output of three models ACCESS-ESM1-5, CNRM-CM6-1 and MRI-ESM2-0 was used using three scenarios SSP126, SSP245 and SSP585. Using the LARS-WG8 statistical model, exponential downscaling and correction of precipitation and minimum and maximum temperature data were performed to increase the accuracy of the predictions. Finally, the climate forecast for the period 2026 to 2045 was calculated and processed by processing the daily precipitation and temperature data of the synoptic stations of the Bakhtegan-Maharloo watershed and comparing them with the base period. Results and Discussion The results showed that the ACCESS-ESM1-5 model had a significant difference between the average precipitation of the base period and the future at the 95% confidence level and predicted higher precipitation than the other two models, and the CNRM-CM6-1 and MRI-ESM2-0 models were closer to the base period values. The predicted maximum temperature at all stations and scenarios increased compared to the observational data and was estimated to be significant and upward at the 95% confidence level. The average annual maximum temperature increased from 24.8°C to 26.9°C. The CNRM-CM6-1 model predicted the highest maximum temperature. Shiraz and Persepolis have the highest temperatures. The minimum temperature at all stations has an increasing trend and the average watershed temperature has increased from 9.7°C to 11.5°C (in the SSP585 scenario). This indicates warmer nights and a decrease in nighttime cold. The CNRM-CM6-1 model usually predicts higher minimum temperatures than other models. The range of predicted precipitation changes in the area is estimated from 248.9 to 288.7 mm, and the range of maximum and minimum temperature changes is estimated from 26 to 26.9 and 11 to 11.9 °C, respectively. Results and Discussion The results showed that the ACCESS-ESM1-5 model had a significant difference between the average precipitation of the base period and the future at the 95% confidence level and predicted higher precipitation than the other two models, and the CNRM-CM6-1 and MRI-ESM2-0 models were closer to the base period values. The predicted maximum temperature at all stations and scenarios increased compared to the observational data and was estimated to be significant and upward at the 95% confidence level. The average annual maximum temperature increased from 24.8°C to 26.9°C. The CNRM-CM6-1 model predicted the highest maximum temperature. Shiraz and Persepolis have the highest temperatures. The minimum temperature at all stations has an increasing trend and the average watershed temperature has increased from 9.7°C to 11.5°C (in the SSP585 scenario). This indicates warmer nights and a decrease in nighttime cold. The CNRM-CM6-1 model usually predicts higher minimum temperatures than other models. The range of predicted precipitation changes in the area is estimated from 248.9 to 288.7 mm, and the range of maximum and minimum temperature changes is estimated from 26 to 26.9 and 11 to 11.9 °C, respectively. Conclusion and Suggestion The overall trend of increasing precipitation and temperature (maximum and minimum) is consistent with the severity of greenhouse gas emission scenarios and indicates a warmer and relatively wetter Bakhtegan-Maharlu region in the future. The differences between models indicate uncertainty in projections, which necessitates the use of multiple models and scenarios to reduce decision-making risk. These changes require careful planning and adaptation for water resource management, agriculture, and public health in the region. | ||
| کلیدواژهها [English] | ||
| Climate change, SSP scenarios, Sixth Report, Bakhtegan-Maharlu watershed | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1 |
||