| تعداد نشریات | 285 |
| تعداد نشریات سازمان | 83 |
| تعداد شمارهها | 3,110 |
| تعداد مقالات | 34,666 |
| تعداد مشاهده مقاله | 49,821,980 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 80,169,091 |
تحلیلی بر وضعیت شوری آب و خاک در برخی از محصولات باغبانی کشور (چالشها و راهکارها) | ||
| مدیریت اراضی | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 08 دی 1404 | ||
| نوع مقاله: مروری | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22092/lmj.2025.370723.394 | ||
| نویسنده | ||
| علی مومن پور* | ||
| استادیار مرکز ملی تحقیقات شوری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، یزد، ایران. | ||
| چکیده | ||
| امروزه، بیش از 30 درصد باغات با درجات مختلفی از تنش شوری آب و خاک درگیر هستند. بیشترین میزان درگیری با تنش شوری در استان-هایی همچون کرمان (پسته، مرکبات و خرما)، یزد (پسته، انار و بادام)، سیستان و بلوچستان (خرما)، فارس (مرکبات و انار)، خراسان جنوبی (زعفران، زرشک و انجیر)، قم (انار، پسته و انگور)، خوزستان (خرما و مرکبات)، بوشهر (خرما و لیمو)، اصفهان (سیب، هلو شلیل و انار)، خراسان رضوی (انار، زعفران و زردآلو)، هرمزگان (خرما، لیموترش و انبه)، سمنان (پسته، انار و زیتون)، گلستان (زیتون و پرتقال)، آذربایجان شرقی و غربی در حاشیه دریاچه ارومیه (سیب، انگور، گلابی و زردآلو)، زنجان (زیتون)، مرکزی (انگور، گردو و بادام)، کهگیلویه و بویر احمد (لیمو)، تهران (انگور و هلو)، البرز (هلو و شلیل)، برخی از نقاط شرقی استان مازنداران (پرتقال و نارنگی) است. همچنین بیشترین میزان درگیری با شوری در محصولات گلخانه ای در استانهایی همچون یزد و جنوب کرمان (خیار گلخانه ای)، مشاهده می شود. در مجموع، بیشترین محصولات باغی درگیر شوری شامل پسته، خرما، انار و مرکبات میشوند و بیشترین میزان خسارت از شوری به ترتیب در استانهایی همچون کرمان، یزد و قم مشاهده می شود. لذا با توجه به وضعیت فعلی و تغییرات اقلیمی پیش رو استفاده از آب و خاک شور بهمنظورتولید محصولات باغی، غیرقابل اجتناب است و میبایست از طریق راهکارهای مدیریتی، عملیات بهباغی و به نژادی با این وضعیت مقابله و برای آینده نیز چاره اندیشی نمود. روشهای مدیریتی جهت مقابل با تنش شوری و کنترل آن در محصولات باغی وجود دارند که میتوان به اعمال دقیق نیاز آبشویی (به گونهای که شوری آب و خاک تقریبا در یک محدوده قرار گیرند)، کاربرد روشهای آبیاری نوین (مانند بهینهسازی سیستم و زمانبندی مناسب آبیاری، کشت در جوی با توجه به نوع محصول، استفاده از آبیاری قطرهای)، استفاده از مالچهای مختلف (مانند مواد نیمه کمپوستشده، بیوچار و ماسه (شن ریز)، بهمنظور کنترل تبخیر سطحی، افزایش حفظ رطوبت، مدیریت مطلوب میزان آب قابل دسترس)، استفاده از اصلاح کنندههای خاک (مانند گچ، گچ مایع، نیترات کلسیم، اسید سولفوریک، گوگرد، آب اسیدی به جای آب معمولی و انواع مواد آلی مختلف جهت بالابردن میزان مواد آلی خاک)، تقویت دنیای ریشه (ریزوسفر) با استفاده از مواد میکروبی (مانند قارچ تریکودرما و باکتری سودوموناس به منظور افزایش جذب عناصر غذایی پرمصرف مانند فسفر و پتاسیم و کم مصرف (آهن، روی و منگنز))، تسطیح مناسب سطح خاک (به منظور ایجاد یکنواختی در توزیع آب و جلوگیری از تجمع موضعی املاح در نقاط مرتفع زمین)، شخم سطحی پس از آبیاری (بهمنظور حذف ارتباط موئینگی خاک پس از هر شخم و کاهش تبخیر و به تبع آن، افزایش راندمان آبشوئی)، استفاده از هورمونها، اسیدهای آمینه و ترکیبات کودی (حاوی اسید سالیسیلیک، اسید آبسیزیک، اکسین، آلجینیک اسید، فسفر، پتاسیم، کلسیم، روی، مس و منگنز ...) اشاره کرد. جهت دستیابی به نتیجهای مطلوب و با توجه به شرایط آب و خاک و نوع محصول معمولا بایستی از ترکیبی از تمامی راهبردهای اشاره شده (یا بخشی از آنها) در کنار یکدیگر استفاده نمود. | ||
| کلیدواژهها | ||
| آستانه تحمل به شوری؛ محصولات باغی؛ مدیریت تنش در مزرعه و گلخانه؛ روشهای به نژادی؛ ارقام و پایههای متحمل به شوری | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| An analysis of the water and soil salinity status in some of the horticultural crops in Iran (challenges and solutions) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Ali Momenpour | ||
| Assistant Professor, National Salinity Research Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Yazd, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| The sustainability of agricultural production in Iran is critically threatened by two major factors: drought and salinity, with over 30% of orchards currently experiencing varying degrees of saline stress across water and soil resources. The most severely affected regions include Kerman (pistachio, citrus, date palm), Yazd (pistachio, pomegranate, almond), Sistan and Baluchestan (date palm), Fars (citrus, pomegranate), South Khorasan (saffron, barberry, fig), Qom (pomegranate, pistachio, grape), Khuzestan (date palm, citrus), Bushehr (date palm, lime), Isfahan (apple, peach, nectarine, pomegranate), Khorasan Razavi (pomegranate, saffron, apricot), Hormozgan (date palm, lime, mango), Semnan (pistachio, pomegranate, olive), Golestan (olive, orange), East and West Azerbaijan surrounding Lake Urmia (apple, grape, pear, apricot), Zanjan (olive), Markazi (grape, walnut, almond), Kohgiluyeh and Boyer-Ahmad (lime), Tehran (grape, peach), Alborz (peach, nectarine), and eastern Mazandaran (orange, tangerine), while greenhouse crops particularly cucumber face extreme salinity stress in Yazd and southern Kerman. The crops most impacted by salinity are pistachio, date palm, pomegranate, and citrus, with the highest economic losses observed in Kerman, Yazd, and Qom provinces. Given current conditions and anticipated climate change, the utilization of saline water and soil for horticultural production has become unavoidable, necessitating integrated management strategies, advanced agronomic practices, and breeding programs. However, developing salinity- and drought-tolerant rootstocks and cultivars requires approximately 5–10 years, underscoring the need for strategic planning to address future climate challenges. Beyond genetic improvements, effective management approaches include precise leaching requirements, optimized irrigation systems (e.g., drip irrigation, furrow planting), mulching (using biochar, sand, or semi-composted materials), soil amendments (gypsum, sulfur, acidic water, organic matter), rhizosphere enhancement via microbial inoculants (e.g., Trichoderma, Pseudomonas), land leveling, post-irrigation shallow tillage, and application of phytohormones and nutrients (e.g., salicylic acid, abscisic acid, macro- and micronutrients). Successful mitigation typically requires context-specific combinations of these strategies tailored to local soil-water conditions and crop types. | ||
| کلیدواژهها [English] | ||
| Salinity tolerance threshold, horticultural crops, salinity management, breeding methods, salinity-tolerant cultivars and rootstocks | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 4 |
||