| تعداد نشریات | 284 |
| تعداد نشریات سازمان | 82 |
| تعداد شماره‌ها | 3,081 |
| تعداد مقالات | 34,377 |
| تعداد مشاهده مقاله | 48,071,177 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 78,958,683 |
پارک ملی کلاهقاضی، ذخیره‌‌گاهی امن در فلات مرکزی ایران | ||
| طبیعت ایران | ||
| مقاله 8، دوره 10، شماره 3 - شماره پیاپی 52، مرداد و شهریور 1404، صفحه 65-80 اصل مقاله (1.06 M) | ||
| نوع مقاله: نگاهی به طبیعت ایران | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22092/irn.2025.369649.1657 | ||
| نویسندگان | ||
| جواد معتمدی* 1؛ نادیا کمالی2 | ||
| 1دانشیار پژوهش، بخش تحقیقات مرتع، مؤسسۀ تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران | ||
| 2دانشیار پژوهش، بخش تحقیقات مرتع، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| مناطق حفاظتشده، زیستگاههای امنی برای بسیاری از گونههای گیاهی و جانوری به‌‌‌شمار می‌‌‌روند. پارک ملی کلاهقاضی با وسعتی در حدود 50911 هکتار، در جنوب شرق اصفهان، منطقه‌‌ای ارزشمند و بکر برای حفظ ذخایر گونه‌‌ای در زیستگاههای خشک و نیمهبیابانی کشور است، که تنوع زیستی منحصر‌به‌‌فرد آن، طی سالهای اخیر، توسط تخریب‌های طبیعی و انسانی مورد تهدید قرار گرفته است، بنابراین، ضروری است با مدیریت صحیح آسیب‌های واردشده به منطقه را تا حدودی کاهش داد. بیش از 70 گونه جانوری از انواع پستانداران، پرندگان، خزندگان، دوزیستان و آبزیان در منطقه زیست می‌‌کنند که به‌‌دلیل داشتن جذابیت از سوی شکارچیان غیرمجاز، در خطر شکار غیراصولی و نابودی گونههای در معرض انقراض و کم جمعیت هستند. تعداد گونههای گیاهی شناسایی‌‌شده از سطح منطقه، 214 گونه گزارش می‌‌شود که متعلق به 172 جنس و 45 خانواده گیاهی است. 45 گروه گیاهی متشکل از 244 جامعه گیاهی در مقیاس مطالعات تفضیلی (1:50000) در سطح منطقه پراکنش دارند که بزرگ‌ترین گروه‌‌های گیاهی مرتبط با جنس‌‌های Artemisia و Anabasis است. نتایج تغییرات مقادیر شاخصه‌‌های گیاهی گروه‌‌های یادشده، که جزو رویشگاههای گذر بین استپ‌‌ها و شور‌‌روی‌‌های واقعی و معرف زیستگاههای نیمهبیابانی کشور در فلات مرکزی ایران هستند، نشان می‌‌دهد تغییرات تولید علوفه رویشگاه‌‌ها بسته به شرایط اقلیمی سالهای مختلف، روند یکسانی ندارند. این موضوع بیانگر آن است که با یک سال اندازهگیری پوشش گیاهی، نمی‌‌توان ظرفیت چرای بلندمدت مناطق حفاظتشده را برای حیات‌‌وحش محاسبه کرد. با توجه به اینکه اندازهگیری در سال کم‌‌باران یا پر‌‌باران انجام شده باشد، ممکن است ظرفیت چرا، کمتر یا بیشتر از ظرفیت متوسط تعیین‌‌شده باشد که منجر به هدررفت علوفه یا تخریب مرتع در شرایط نرمال از‌‌‌نظر بارندگی شود. از‌‌‌این‌رو، ضروری است با آماربرداری از پوشش گیاهی در یک دوره بلندمدت آب‌و‌هوایی (حداقل 10 سال)، متوسط خوب تولید مناطق حفاظتشده را محاسبه و بر مبنای آن و با توجه به اندازه‌‌گیری‌‌های پوشش گیاهی در سال مورد‌‌نظر، ظرفیت چرای بلندمدت مناطق حفاظتشده را برآورد کرد. مقایسه مقادیر شاخصه‌‌های پوشش گیاهی با نتایج یک دهه آماربرداری از پوشش گیاهی در مناطق مختلف اکولوژیک معرف رویشگاههای استپی و نیمهبیابانی کشور نیز تداعی‌‌کننده نقش مؤثر قرق و حفاظت اکوسیستم در بازیابی ظرفیت اکوسیستم‌‌های مناطق مرکزی کشور با حاکمیت اقلیم خشک و نیمهبیابانی است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| حیات‌‌وحش؛ تنوع زیستی؛ پارک ملی کلاهقاضی؛ مناطق چهارگانه محیط‌‌زیست | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Kolah Ghazi National Park, a haven in the central plateau of Iran | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Javad Motamedi1؛ Nadia Kamali2 | ||
| 1Associate Professor, Rangeland Research Division, Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran | ||
| 2Associate Professor, Rangeland Research Devision, Forest and Rangeland Research Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Protected areas are considered safe habitats for many plant and animal species. Kolah Ghazi National Park, with an area of approximately 50,911 he., located in the southeast of Isfahan, is a valuable and pristine area for preserving species reserves in the desert and semi-desert habitats of the country. The unique biodiversity of the region has been threatened by natural and human destruction in recent years, so the damage to the region should be reduced to some extent with proper management. More than 70 animal species of mammals, birds, reptiles, amphibians and aquatic animals live in the area, which are at risk of illegal hunting and the destruction of endangered and low-population species due to their attractiveness to illegal hunters. The number of plant species identified in the area is reported to be 214 species, belonging to 172 genera and 45 plant families. 45 plant groups consisting of 244 plant types are distributed in the region, the largest plant group being related to the genera Artemisia and Anabasis. The results of changes in the values of plant characteristics of the mentioned major plant groups, which are among the transitional habitats between the steppes and true salinities and represent the semi-desert habitats of the country in the central plateau of Iran, show that the changes in the forage production of the habitats do not have the same trend depending on the climatic conditions of different years. This indicates that the long-term grazing capacity of protected areas for wildlife cannot be calculated with one year of measuring vegetation cover. Considering that the measurement was carried out in a year with low or high rainfall, the grazing capacity may be less or more than the determined average capacity, which leads to forage loss or pasture destruction under normal rainfall conditions. Therefore, it is necessary to calculate the average good production of protected areas by taking vegetation statistics over a long-term climatic period (at least 10 years) and based on that and considering the vegetation measurements in the year in question, estimate the long-term grazing capacity of protected areas. Comparing the values of vegetation indicators with the results of a decade of vegetation statistics in different ecological regions representing the steppe and semi-desert habitats of the country also suggests the effective role of enclosure and ecosystem protection in restoring the capacity of ecosystems in the central regions of the country with desert and semi-desert climates. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Wildlife, Biodiversity, Kolah Ghazi National Park, Four Environmental Zones | ||
| مراجع | ||
|
اخوان روفیگر، آ. و برهانی، م.، 1400. فلور و پوشش گیاهی کوه صفه در جنوب شهر اصفهان. نشریه طبیعت ایران، 6 (6): 133-123. 10.22092/IRN.2022.355988.1403
اداره‌کل حفاظت محیط‌‌زیست استان اصفهان، 1387. پارک ملی و پناهگاه حیات‌‌وحش کلاهقاضی. کمسیون چاپ و نشر، 34 صفحه.
ارزانی، ح.، 1388. وضعیت مراتع ایران. نشریه طبیعت ایران، 7 (6): 16-7. 10.22092/irn.2023.128387
پورخباز، ع.ر.، جوانمردی، س. و پورخباز، ح.ر.، 1388. بررسی بوم‌‌سازگان و جغرافیای زیستی پارک ملی کلاهقاضی. فصلنامه اطلاعات جغرافیایی (سپهر)، 18 (70): 53-48.
جلیلی، ع.، 1396. محوریت رویکرد حفاظتی در مدیریت محیط‌های طبیعی کشور. نشریه طبیعت ایران، 2 (3): 1-1. 10.22092/IRN.2017.112961جلیلی، ع.، 1397. تغییر کاربری اراضی یکی از عوامل اصلی تخریب محیط‌های طبیعی کشور. نشریه طبیعت ایران، 3 (1): 3-3. 10.22092/IRN.2018.116108جم‌‌زاد، ز. و جلیلی، ع،. 1399. تعیین جایگاه حفاظتی گیاهان و اکوسیستم‌‌های ایران و انتشار لیست قرمز گونههای گیاهی ایران. تهران، انتشارات مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، 1100 صفحه.
خواجه‌‌‌الدین، س.ج.ا.، 1379. اجتماعات گیاهی پارک ملی کلاهقاضی. نشریه علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، 4 (3): 153-139. 20.1001.1.22518517.1379.4.3.12.4
سادات، م.، ذوقی، م.، کریمی، س. و امیری، م.ج.، 1396. ارزیابی بوم‌گردشگری (اکوتوریسمی) پارک ملی کلاهقاضی با استفاده از الگوی برنامه‌‌ریزی راهبردی فریمن. نشریه جغرافیا و برنامه‌‌ریزی محیطی، 68 (4): 126-107. 10.22108/GEP.2017.97925.0
سعیدفر، م.، نوروزی، م.، فیضی، م.ت. و افتخاری، م.، 1377. پوشش گیاهی منطقه اصفهان. تهران، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، 48 صفحه.
مصداقی، م.، 1394. مرتع‌داری در ایران. مشهد، دانشگاه صنعتی سجاد، 326 صفحه.
معتمدی، ج.، 1403. گزارش مقدماتی «پایش پوشش گیاهی درمنه‌‌زارها». تهران، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، 60 صفحه.
معتمدی، ج.، ارزانی، ح.، جعفری، م.، فرح‌‌پور، م. و زارع چاهوکی، م.ع.، 1398. ارائه مدل برآورد ظرفیت چرای بلندمدت مراتع. نشریه تحقیقات مرتع و بیابان ایران، 26 (1): 955-944. https://doi.org/10.22092/ijrdr.2019.119340
معتمدی، ج.، افتخاری، ع.ر.، فیاض، م.، جلیلی، ع.، خداقلی، م.، ثاقب‌طالبی، خ.، سفیدکن، ف.، حاجبی، ع.ح.، رستم‌‌پور، م.، زندی‌‌اصفهان، ا.، فراهانی، ع.، کمالی، ن.، محمدپور، م.ا.، مظفری، م. و ناصری، س.، 1402. ارزیابی اولیه اندازهگیری و پایش پوشش گیاهی رویشگاههای شور. نشریه طبیعت ایران، 8 (1): 29-17. 10.22092/IRN.2023.128687
معتمدی، ج.، جلیلی، ع.، ارزانی، ح. و خداقلی، م.، 1399. علل تخریب مراتع در کشور و راهکارهای برون‌‌رفت از وضعیت پیش‌‌آمده. نشریه طبیعت ایران، 5 (4): 44-21. 10.22092/IRN.2020.122530 | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 110 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 69 |
||